سفرنامه مجله مسافرتی سفرنامه ، تجربه سفر و سفرنامه
در فاصله ی نود کیلومتری شمال پایتخت و سی کیلومتری جنوب دریای سیاه ، استانی به نام قره بوک (Karabuk ) وجود دارد که مرکز آن شهری به همین نام است . وقتی به سمت شمال شرقی مرکز استان حرکت می کنید ، در مدت زمان کوتاهی و به فاصله ی شش کیلومتر از آن ، به شهری می رسید که به واقع زعفران گردشگری کشور ترکیه است . سافرانبولو ( Safranbolu ) ، شهر بسیار زیبای قدیمی و منحصر به فرد که به واسطه ی معماری ابنیه و کوچه ها و گذرگاههای دیدنی و چشم نوازش ، همچون نگینی خاص و با شکوه ، در میان کوه ها و انبوه جنگل های منطقه و در دل سه دره ی جداگانه که آن نیز از ساختارهای جالب و نادر جغرافیایی آن سرزمین است ، می درخشد . در ادامه ، شرح مختصری از تاریخچه ی آن شهر و معرفی ابنیه و مکان های دیدنی آن را مطالعه فرمایید . هم اکنون سافرانبلو ( مرکز و حومه ) نزدیک به شصت هزار نفر جمعیت مقیم دارد .
موقعیت استان قره بوک در کشور ترکیه
موقعیت شهرهای قره بوک و سافرانبلو در استان قره بوک
تاریخچه :
آنچه که باعث شد سافرانبولو در سال ۱۹۹۴ به عنوان یکی از شهرهای میراث جهانی توسط یونسکو انتخاب شود و آن شهر را در رده ی بیست شهر جهانی حفاظت شده قرار دهد ، بدون شک نتیجه ی قابلیت مسئولین و مردمان آن شهر در حفظ و نگهداری و حفاظت از تاریخ و فرهنگی می باشد که در طول زمان های طولانی و طی ادوار مختلف تاریخی ، بر آن شهر گذشته است . طی بررسی های تاریخی و باستان شناسی ، قدمت این شهر به سه هزار سال پیش از میلاد مسیح می رسد که شهری از شهرهای سرزمین پفلاگونیا بوده و پس از آن و در دوره های زمانی مختلف تحت فرمانروایی و حاکمیت هیتی ها ، کیمری ها ، لیدی ها ، پارس ها ، هلنی ها ، رومی ها ، بیزانس ها ، سلجوقی ها و در اواخر عثمانی ها بوده است . آن شهر توسط ترک ها و در دوره ی موهیتین مسعود شاه ، پسر کیلیچ ارسلان دوم که از سلاطین سلجوقی بود ، فتح گردید و از سال ۱۴۲۳ میلادی تحت نفوذ و سلطه ی امپراطوری عثمانی قرار گرفت . پس از آن و در قرن ۱۷ میلادی ، سافرانبولو به عنوان یکی از مراکز مهم تجارت و تبادل کالا و یکی از معدود مناطق منطقه در پرورش و کشت و تولید زعفران شناخته شد . این اعتبار و اهمیت تا جایی ادامه و گسترش یافت که منجر به سکونت بسیاری از بزرگان ، وزراء ، افسران و تجار در آن شهر گردید و متعاقب آن بسیاری از بناهای مسکونی و اماکن عمومی باشکوه در آن شهر احداث گردید . این شرح مختصری از گذشته بود که باعث گردید هم اکنون مسئولین و مردم شهر ، وارث ، حافظ و امانتدار بسیاری از داشته های مادی و معنوی منحصر به فرد و زیبا و چشم نواز گذشتگان خود باشند .
دیدنی ها :
- خانه های قدیمی و سنتی :
که در دو منطقه ی جداگانه بنا گردیده است . اولی در منطقه ای به نام Çarşı ( بازار) جهت اقامت درهنگام فصول سرد پاییز و زمستان و در دل سه دره ی زیبای Çarşı ، GümüşوAkçasu واقع شده و آن یکی در منطقه ی Bağlar جهت اقامت در هنگام فصول گرم بهار و تابستان طراحی و بنا گردیده است . اکنون بسیاری از آن خا نه ها ی تاریخی آن دو منطقه به عنوان موزه ، مراکز فرهنگی و هنری ، مسافرخانه ، هتل و اقامتگاه ، میزبان میهمانان و گردشگران آن شهر در فصول مختلف سال می باشد . منطقه ی دیگری به نام Kirankoy ، در غرب منطقه ی Çarşı و جنوب منطقه ی Bağlar واقع شده است که نسبت به آن دو منطقه ، از بافت و طراحی و معماری جدیدتری برخوردار است .
- مزارع زعفران :
از دیرباز در بسیاری از زمین های اطراف شهر ، این گل خوش رنگ و بو و طعم کشت و برداشت می گردد . به طوری که نام شهر از آن گرفته شده و هم اکنون یکی از صادرات مهم منطقه به شمار می آید .
برخی از مردمان شهر ، زمین های منطقه را تبدیل به باغات کشت و برداشت انگور نموده و از این طریق انگورهای ناب و خوشمزه و مشتقات اعلای آن را به سایر نقاط صادر می نمایند . در ماه سپتامبر و در هنگام برداشت خوشه های انگور ، جشن بزرگ و باشکوهی در شهر به راه می افتد .
- عمارت قدیمی حکومتی :
بر روی یکی از تپه های بلند مشرف به شهر ساخته شده تا هر روز صبح و به مانند آفتاب ، نمای چشمگیر و معماری زیبا و منحصر به فرد خود را به روی مردم شهر نمایان سازد . این بنا در سال ۱۹۰۴ میلادی و به دستور فرماندار وقت ” انیس پاشا ” احداث گردید . در سال ۱۹۷۶ میلادی دچار حریق گردید و از آن پس و بعد از بازسازی مجدد ، به عنوان موزه ی فرهنگ و هنر و تاریخ شهر مورد استفاده قرار گرفت . این عمارت در همه روز هفته به غیر از دوشنبه ها ، جهت بازدید و استفاده ی عموم باز است .
واقع در قلعه ی قدیمی شهر که در سال ۱۷۹۷ میلادی و به فرمان عزت محمد پاشا ، وزیر اعظم سلطان سلیم سوم ساخته شد . قطعات و اجزای مکانیکی ساعت از شهر لندن آورده و نصب گردید . در ساعات بازگشایی قلعه و موزه ی آن ، می توان از برج ساعت نیز بازدید نمود .
- ساختمان قدیمی زندان :
واقع در قلعه ی قدیمی شهر که در سال ۱۹۰۶ میلادی و به فرمان سلطان عبدالحمید دوم و به عنوان زندان بنا گردید و حتی تا سال ۱۹۹۰میلادی نیز به همین منظور استفاده می گردید . پس از آن سال و تا مدت زمان زیادی متروک و بلااستفاده بوده تا این که از سال ۲۰۰۵ و پس از بازسازی و مرمت کامل ، به عنوان کافه و رستوران ، پذیرای علاقه مندان ، میهمانان و گردشگران است .
- تپه ی هیدیرلیک :
تپه ای مرتفع در کنار شهر که چشم انداز بسیار زیبا و شگرف و یک پارچه ای از شهر و خانه ها و بناهای تاریخی و مساجد و گذرگاههای چشم نواز آن را فراهم می کند . می توانید از آن بالا ، جای جای شهر را تماشا کرده و خود را در زمان های دور احساس نموده و از دیدار و احساس آن همه اصالت و قدمت لذت ببرید . در گذشته ، مردم شهر جهت برگزاری نماز جماعت ، برپایی برخی از مراسم دینی و اجتماعی و غیره ، به بالای آن تپه می رفتند و حتی آرامگاه برخی از مقامات و چهره های مشهور گذشته ی شهر را نیز بر بالای آن تپه بنا نمودند . اکنون در آن مکان چایخانه ی سنتی و بسیار زیبایی نیز برای استفاده و استراحت بازدیدکنندگان وجود دارد .
- خانه ی Kaymakam :
یکی از منحصر به فردترین خانه های قدیمی شهر که کاملاً طراحی کلاسیک ، زیبا و به سبک عثمانی خود را تا به امروز حفظ نموده است . کاربرد چوب در اجزای اصلی خانه و وسایل موجود در آن بسیار بوده و چیدمان آن ها و فضای اتاق ها ، شما را به سبک زندگی مردمان آن روزگاران می برد . اکنون در اتاق های مختلف آن خانه ، مجسمه هایی با پوشش مخصوص آن دوران که معرف فعالیت هایی همچون جشن ها ، میهمانی ها ، محافل خانوادگی ، آداب استحمام و غیره می باشد ، برای بازدید عموم قرار داده شده است . می توانید از این موزه ی مردم شناسی ، در تمام ایام هفته به غیر از دوشنبه ها ، دیدن فرمایید .
- عمارت های Kileci ، Mumtaz :
دیگر بناهای زیبا ، دلپذیر و خاص شهر که سبک طراحی و مواد و مصالح به کار رفته در ساخت آن ها و دقت و وسواس در تجهیز و انتخاب وسایل و منصوبات ، آن ها را به عنوان عمارت های مشهور و بسیار مورد توجه علاقه مندان و گردشگران ، مطرح نموده است . با پرداخت ورودی ناچیزی ، می توانید از فضای دلنشین و مطبوع آن ها بهره برده و یا در کافه باغهای منحصر به فرد آن ها ، از بو و طعم نوشیدنی های محلی لذت ببرید .
- عمارت Mektepci :
یکی از قدیمی ترین بناهای شهر است که در سال های ۱۷۸۷-۱۷۸۶ میلادی و به عنوان مدرسه ساخته شد . مالکیت این بنای زیبا و تاریخی در اختیار وزارت فرهنگ ترکیه است و در آن مرکز فرهنگی و هنری Suha Arin تحت نظارت شهرداری دایر شده بود. Suha Arin کارگردان مشهور کشور بود که توانست در سال ۱۹۷۶ میلادی با ساخت فیلم مستند “زمان در سافرانبلو” جایزه ی پرتقال طلایی را برای کشور خود از جشنواره ی آکادمی فیلم های مستند به ارمغان آورد . ایشان در سال ۲۰۰۴ میلادی فوت کردند . هم اکنون وسایل شخصی این هنرمند فقید که از آن ها جهت عکسبرداری و فیلم برداری ساخته های مستند خود استفاده می کرد ، در مرکز فرهنگی و هنری متعلق به شهرداری نگهداری می شود و در تعطیلات پایان هفته ، قابل بازدید توسط علاقه مندان است .
- عمارت Havuzlu Asmaz و خانه باغ Asmaz :
یکی دیگر از قدیمی ترین عمارت ها و استراحتگاههای شهر است که اکنون در اختیار فدراسیون اتوموبیل رانی کشور ترکیه می باشد . معروفیت بسیار این عمارت به واسطه ی حوض بزرگ و مجللی است که در فضای داخلی آن وجود دارد و این دلیلی است که این عمارت را از دیگر عمارت های مشابه ، متمایز می سازد . آب این حوض از دره های Tokatli و Incekaya واقع در شمال شرقی منطقه سرچشمه گرفته و به وسیله ی قناتی تاریخی تامین می گردد و به آب پادشاهی معروف است . اکنون آن عمارت به عنوان هتل و رستوران استفاده می گردد .
به فاصله ی چهار کیلومتری از عمارت بالا ، خانه باغ بسیار زیبا و روح نوازی به همین نام وجود دارد . این خانه باغ نیز از سازه های قدیمی شهر است که در بین علاقه مندان و گردشگران ، طرفداران زیادی دارد و آن ها می توانند شب های رویایی و باشکوهی را در آن خانه باغ مجلل سپری نمایند .
- کاروانسرای Cinci و حمام ترکی آن :
می توانید یکی از شاخص ترین طراحی ها و معماری های سبک عثمانی را در این سازه مشاهده کنید . ساخته شده طی سالهای ۱۶۴۸- ۱۶۴۰ میلادی . در دو طبقه و دارای ۶۲ اتاق . درب ورودی آن و یراق آلات منصوبه ، از بی نظیرترین نمونه های موجود در کل کشور می باشد . این مکان هم اکنون به عنوان هتل و رستوران مورد استفاده ی مراجعان و گردشگران است .
به فاصله ی نزدیکی از کاروانسرا ، حمام بسیار مجلل و زیبایی که در سال ۱۶۴۵ میلادی ساخته شد ، قرار دارد . این حمام منحصر به فرد دارای سقف گنبدی و بخش های مختلف است و هم اکنون نیز مورد استفاده ی عموم قرار می گیرد .
- مساجد تاریخی :
پنج مسجد تاریخی به نام های Izzet Mehmet Pasa ، Koprulu Mehmet Pasa ، Kazdaglioglu ، Kacak (Lutfiye) ، . Ulu (Ayastefanos Kilisesi)
- بازار آهنگران ) Demirciler Çarsisi) :
بازاری بسیار قدیمی و دیدنی که وسایل و اشیای فلزی عرضه شده در دکان های آن جا ، شما را به سالیان دور و دراز گذشته می برد . این بازار همچون سایر ابنیه و مکان های تاریخی شهر در بخش Çarşı از دره ی زیبای Akçasu ، پشت مسجد Izzet Mehmet Pasa قرار دارد .
- بازار صنایع دستی ( Yemeniciler Arastası ) :
در سال ۱۶۶۱ میلادی و به منظور کسب درآمد جهت صرف در امور فرهنگی و مذهبی و نگهداری مسجد Koprulu Mehmet Pasa ، تعداد ۴۸ دکان چوبی در مجاورت آن ساخته شد . می توانید انواع صنایع دستی و سوغات ، خصوصاً وسایل چرمی دست دوز اصیل و مرغوب را از مغازه های چوبی و با قدمت چند صد ساله ی این بازار خریداری نموده و دقایقی در کافه ها و غذاخوری های زیبا و بسیار قدیمی آن استراحت نمایید . گردشگران کثیری برای نوشیدن قهوه ی ترک که دراجاق های ذغالی مخصوص به عمل آمده و در ظروف قدیمی و سنتی زیبایی سرو می شود، به این بازار می آیند .
- دره های خارج از شهر :
در پنج کیلومتری شمال شرقی شهر ، دو دره ی دیدنی و شگفت انگیز به نام های Tokatli و Incekaya ، دوستداران طبیعت را به سوی خود می کشاند . گذر و دیدار از جنگل ها و رودخانه های اطراف ، گذرگاههای باریک ، پل های چوبی و آبشارها و استخر های طبیعی و در نهایت ایستادن بر روی تراس شیشه ای مشرف به کل منطقه ، بسیار دیدنی و خارق العاده است .
- ضمناً لازم به ذکر است که در اطراف شهر چندین مزار عمومی نیز وجود دارد که بازدید از آن ها و دیدن برخی از سنگ قبرهای چند صد ساله و با همان سنگتراشی و نقش و نگار مخصوص دوران عثمانی ، خالی از لطف نیست .
خوردنی ها و نوشیدنی ها :
اکنون به معروف ترین و پرطرفدارترین خوردنی ها و نوشیدنی های منطقه که دستور طبخ و تهیه ی برخی از آن ها قدمتی چند صد ساله دارد ، نگاهی می اندازیم :
Safran Çayı
Safranbolu Türk Kahvesi
Safranli Safranbolu Lokumu
Osmanlı macunu
Safranbolu Bükmesi
Kuyu Kebabi
Orman kebabı
Etli Yaprak Dolması
Tereyağlı uzun pakla (Fasulye)
Cevizli Keşli Yayım
Peruhi
Hoşmerim
Safranlı Zerde
Ev baklavası
فاصله ی جاده ای از نقاط مهم اطراف :
- از قره بوک ، مرکز استان قره بوک : ۸ کیلومتر .
- از بارتین ، مرکز استان بارتین : ۹۴ کیلومتر .
- از قسطمونو ، مرکز استان قسطمونو : ۱۰۹ کیلومتر .
- از زونگولداک ، مرکز استان زونگولداک : ۱۱۰ کیلومتر .
- از بولو ، مرکز استان بولو : ۱۴۷ کیلومتر .
- از چانکیری ، مرکز استان چانکیری : ۱۷۰ کیلومتر .
- از آنکارا ، پایتخت کشور ترکیه : ۲۲۷ کیلومتر .
نقشه ی سه منطقه ی اصلی سافرانبلو :
امید است ما ایرانیان نیز همچون سایر ملت ها در حفظ و پاسداری از میراث فرهنگی خود کوشا بوده و امانتدار شایسته ای برای آیندگان این مرز و بوم باشیم .
منبع : لست سکند
