سفرنامه مجله مسافرتی سفرنامه ، تجربه سفر و سفرنامه
عروسی ترکمنی جالب‌تر از چیزیه که فکر می‌کنید
تعطیلات عید رو تو خونه نشسته بودم چون خانواده گفته بود که برنامه‌ای نریزم و باید پیششون باشم. من هم چشم گویان در منزل نشسته بودم که هم‌اتاقی دوره کارشناسیم زنگ زد و گفت:
– هی! تو خونه‌ای؟ (عید رو تبریک نگفت چون عید اونا عیدشون عیده قربانه)
– آره دیگه.
– پاشو بیا گنبد.
– نمی تونم آخه به مامانم قول…
– بابا یه عروسی درجه‌ی یک ترکمنی داره برگزار میشه!
– عه؟ کی اونجا باشم؟
– عروسی یه هفتس اما تو آخرشو بیا
و اینجوری شد که من به سمت گنبد دویدم.
مراسم‌های اولیه‌اش رو نرفتم . ولی داستان اینه که دو سه روز اول مراسم‌ها جداگونه تو خونه‌ی عروس و داماد برگزار میشه، اینجوری که فامیل‌های و دوست‌های عروس تو خونه‌ی عروس یه جور بزن بکوب دارن فامیل‌های دوماد هم یه جور. یادم رفت ازشون بپرسم اگه یکی هم با عروس دوست باشه هم با دوماد چی میشه؟
مراسمی که من رفتم و شب بود رو بهش می گن طوی گیجه. طوی یعنی عروسی گیجه هم یعنی شب. اینجوری بود که رقص خنجر داشتن. رقص خنجر رقص سنتی ترکمناس. دوتار نوازی داشتن و …
مراسم حدود ساعت ۸ صبح از خونه‌ی دوماد شروع میشه. اینجوریه که یک شتر میارن، با پارچه‌ها و منگوله‌ها و رنگ‌های ترکمنی تزئینش می‌کنن و یک اتاقک چوبی می‌ذارن روی کوهانش. به این اتاقک می‌گن «کجاوه». جاریِ عروس یا به عبارتی عروسِ بزرگ خانواده‌ی داماد (زن‌داداش بزرگه که به ترکمنی میشه گله‌جه) سوار شتر میشه که اصلن هم کار راحتی نیست! همه‌ی این کاروان که بهترین لباس‌های ترکمنی خودشون رو پوشیدن توی خیابون راه می‌افتن سمت خونه‌ی عروس در حالی که همه این آواز رو می‌خونن:
اول گلیان کجه وه اوون ثب دیدیم اجه مه. بارینگ آیدینگ دید امه قاراشثین گله جه مه. /آن چه می‌آید کجاوه است. به مادرم گفتم به کجاوه آرد بپاشه./
دو سه تا اسب با گاریشون هم بودن که هرکی دلش میخواد می‌تونه بشینه روش.
دوماد و ساقدوشاش جلوی شتر راه می‌رن. و بقیه هم شعر می‌خونن. کاروان به خونه‌ی عروس می‌رسه. همه می‌ریم میشنیم داخل خونه. اول خانواده‌ی داماد شروع می‌کنه در مدح داماد شعر می‌گه مثلا دوماد خوش آب و رنگه 🙂 ماشالله به قد و بالاش و این جور حرف‌ها. و بعد هم خونواده‌ی عروس می‌گن عروس چقدر قشنگه ایشالا مبارکش باد، یه همچین چیزی گمونم. و بعد عروس باید با خواهر شوهرش سوار شتر بشه. در مسیر برگشت به سمت خونه‌ی دوماد بزن و برقص با بیشترین هیجان ممکن برگزار میشه و قضیه به اوج خودش می‌رسه.
تا برسیم به خونه‌ی دوماد چندتا از رسم‌های بامزه‌ی ترکمنی رو دیدیم. مثلا داداش عروس جلوی کجاوه رو می‌گیره و نمی‌ذاره خواهرش رو ببرن که دوماد پول می‌ده و قضیه حل و فصل میشه. یا مثلا وقتی به خونه می‌رسن دوماد یه تیر هوایی شلیک می‌کنه.
آخ آخ یه مراسم باحال تر دارن و اون اینه که یه ردیف خانوم یه سمت وایمیسن و مردا هم سمت مقابل‌شون. به این بازی می‌گن «آی ترگ گون ترگ» که یکی از مردا باید بدوه سمت خانم‌ها و یکی از خانم‌ها رو جدا کنه. خانوم‌ها باید محکم دست همدیگه رو بگیرن که مرده نتونه پیوندشون رو بشکنه و اگه مرد مهاجم گیر بیفته باید بمونه تو اون صف. همینطوری چندتا حرکت رفت و برگشت انجام میدن و همزمان شعر می‌خونن:
دخترها: آی ترک /مثل ماه/
پسرها: گون ترک /مثل خورشید/
دخترها: هر کیمه گلجگ گرگ /هرکسی ، هرکی که قسمتش باشه رو میخواد/
پسرها: اووی ینگلی آردی تنگه لی گرگ /عروسی که همراهش پر از ساقدوش و پشت سرش پر از جهاز و وسایل باشه میخوایم/
دخترها: بیزدن سیزه کیم گرگ؟ /از بین ما، شما کیو میخوایین؟/
پسرها: سایراپ درن قزل دللی قیز گرگ /دختری میخوایم که زبان سرخش همیشه گویا باشه (شیرین زبان باشه)/
دخترها: اور دا ییق دا آلاغا /یعنی اگر می توانی حمله کن و بگیر و ببر/
در نهایت دوماد می دوعه که عروس رو بگیره و این بازی هم تموم میشه.
بخش پایانی عروسی ترکمنی ضیافت نهاره که در خونه‌ی جدید عروس و دوماد برگزار میشه. در این مراسم به اسم اوجه همه در حیاط خونه به صرف چکدرمه دعوتند. چکدرمه هم که غذای اصلی ترکمن‌هاست و مگه میشه همچین مراسم مهمی در زندگی یک ترکمن بدون چکدرمه برگزار بشه؟
بعد از نهار هم همه برای عروس و دوماد آرزوی خوشبختی می‌کنن و می‌رن خونه‌هاشون.
منبع :سایت سیزدهم
