در گوشه ای از پایتخت، کنار امامزاده یحیی چنار زنده ای نفس می کشد که عمری بیش از پیدایش پایتخت دارد.

در واقع این چنار از زمان های دوری که هنوز در تهران آثار شهرنشینی پیدا نشوده بود، همه چیز را زیر نظر داشت و تنها شاهدی است که تاریخ تهران را از ۹۰۰ سال پیش تا کنون دیده و اگر زبان داشت حتما خاطرات شنیدنی را برایمان تعریف می کرد.این چنار کهن در صحن امامزاده یحیی در محله عودلاجان جاخوش کرده و با زنجیر تحت مراقبت ویژه است!

امامزاده یحیی و برادرش کیستند؟

بنای امامزاده یحیی در محله عودلاجان تهران در واقع متعلق به «ابوالقاسم عزالدین یحیی» و برادرش «محمد» است که با ۱۵ واسطه به امام چهارم حضرت امام سجاد(ع) می رسند. به عقیده برخی همانطور که در کتاب «شریف رضی» مطرح شده است، حضرت یحیی از فرزندان امام سجاد(ع) است، ولی بر روی صندوق قبر بقعه، نام یحیی بن زید، فرزند امام حسن مجتبی(ع) آمده است. امامزاده یحیی از بزرگ ترین علمای شیعه زمان خود و از«نقبا»ی شهرهای قم، ری و آمل بوده است.

همسر امامزاده یحیی دختر عمه «سلطان سنجر بن ملک شاه»، پادشاه مقتدر سلجوقی بود که مورد تکریم پادشاه وقت «طغرل بیک سلجوقی» قرار می گرفت، تا اینکه «سلطان محمد خوارزمشاه» بعد از جنگی که با «طغرل بیک» داشت او را کشت و امامزاده یحیی را مظلومانه به شهادت رساند. مردم برای حفاظت از قبر او مسجدی ساختند و در ساعاتی که مردم نبودند خادم مسجد از آن جا محافظت می کرد، بنابراین امکان نبش قبر توسط سپاه خوارزمشاه از بین رفت. قبر دیگری که در امامزاده موجود است، متعلق به امام زاده «محمد» است که به گفته شریف رازی برادر امامزاده یحیی است و در سال ۵۹۲ هجری قمری به دست «علاءالدین تکش» خوارزمشاه به شهادت رسید.
تاریخچه مختصر بنا

بنای آرامگاه امام زاده یحیی به حدود ۸۰۰ سال پیش و به زمان خوارزمشاهیان می رسد. مساحت بنا حدود ۱۵۰۰ متر مربع است. بنای اصلی امامزاده متشکل از برج خشتی مغولی هشت ضلعی و دارای گنبد هرمی شکل ۱۲ ضلعی بود که به همراه صحن آن در سال ۱۳۱۸ ویران شد و یک موسسه دولتی در سال ۱۳۱۹ به جای آن ساخته شد. مقبره که داخل سردابی در عمق چهار متری زمین قرار داشت از آسیب جان سالم به در برد و یک سال بعد باعث تجدید بنای امام زاده شد.در سال ۱۳۲۰ بنای جدید به همان سبک بنای قدیمی دوباره ساخته شد و تزئیناتی در طول سال ها به آن اضافه شد.

قدیمی ترین اثر امامزاده

قدیمی ترین اثر منقول در آستان امام زاده یحیی، صندوق چوبی روی مرقد است که بر روی آن تاریخ ۸۹۵ (ه.ق) ثبت شده است و آنطور که در کتیبه به آن اشاره شده به دستور «ملک شاه غازی » و در سال ۸۹۵ (ه. ق.) توسط دو برادر به نام های استاد حسین و استاد محمد لواسانی ساخته شده است.

آنچه که این امامزاده را از سایر امامزاده های پایتخت متمایز کرده، وجود کهن ترین درخت چنار تهران است. مورخان از این چنار به عنوان سومین چنار بزرگ تهران یاد کرده اند. این درخت که با زنجیر قسمت هایی از آن را بسته اند تا بیشتر از این در هم نشکند، چندان شباهتی هم به چنار ندارد، چراکه فرورفتگی در داخل درخت دیده می شود و آن را از شمایل چنارهای دیگر متمایز کرده است. همچنین آثاری از دخیل و قفل ها روی شاخه های نیمه خشکیده این چنار تاریخی دیده می شود.

این درخت چنار کهن با قدمت ۹۰۰ سال در جوار صحن مخصوص بانوان امام زاده یحیی با قطر هفت متر قرار دارد. تعداد این چنارها سه تا بوده که یکی در خیابان و مزاحم رفت وآمد بوده و شهرداری آن را بریده و دیگری هم خشک شده است. درخت باقی مانده با شماره یک و در سال ۱۳۳۰ در فهرست وزارت فرهنگ و اداره باستان شناسی به ثبت رسیده است.

به گفته یکی از اهالی محل امامزاده، در سال های گذشته کفاشی داخل این درخت را سوراخ کرده بود و در آنجا مشغول کفاشی و زندگی بود و حتی شب ها در همان درخت می خوابید که حدود ۳۰سال  گذشته این محل را ترک کرده و کسی از او خبر ندارد، اما در مقابل برخی بر این باورند که حفره بزرگ و سیاه درخت، به دلیل دود شمع و چراغ های نذری است.

منبع : سایت ایرانگردی