سفرنامه مجله مسافرتی سفرنامه ، تجربه سفر و سفرنامه
خانه – موزه مقدم
خانه مقدم، عمارت خانوادگی خاندان محمد تقی خان احتساب‌الملک است که از درباریان مشهور دوره قاجار و وزیرمختار ایران در سوئیس بوده است.
احتساب‌الملک دو پسر داشت: حسن و محسن.
حسن، فعال ادبی – اجتماعی بود. تماشای رفتار‌های مضحک فرنگ رفته‌ها و غربزدگی آن‌ها، وی را بر آن داشت تا نمایشنامه “جعفرخان از فرنگ آمده” را بنویسد که با استقبال مردم روبرو شد و بعدها به ضرب‌المثل تبدیل گشت. علی حاتمی، فیلم معروفش را از روی همین نمایشنامه ساخت.
و اما محسن: از شاگردان کمال‌الملک، از اولین استادان دانشگاهی باستان‌شناسی در ایران، یکی از بنیان‌گذاران اصلی دانشکده هنرهای زیبا و طراح نشان دانشگاه تهران است. وی اولین “ایرانی” است که نشان “لژیون دونور” با درجه اوفیسیه را از شارل دو گل دریافت کرد. محسن مقدم، بعد از تحصیل در اروپا با همسر فرانسویش در خانه پدری سکونت گزید و به دلیل علاقه‌ای که از کودکی به جمع‌آوری کلکسیون‌هایی مانند تمبر، صدف و … داشت، در کنار فعالیت‌های علمی، آثار هنری، تاریخی و فرهنگی را گردآوری نمود. بسیاری از این آثار با صرف مبالغ زیادی به ایران بازگردانده شدند. وی انواع کاشی و قطعات سنگی را با الهام از فضاهای سنتی – تاریخی، در گوشه و کنار خانه به تناسب نصب کرده و انواع چپق و قلیان، سفالینه، تابلوهای نقاشی، مسکوکات و مهرها را در ویترین‌هایی در معرض دید علاقمندان قرار داده است. دکتر مقدم، خانه و اشیاء هنری آن را در سال ۱۳۵۱ وقف دانشگاه تهران نمود. آرتور پوپ، مورخ و ایران‌شناس امریکایی، در کتاب بررسی هنرهای ایران، لقب ارزشمندترین خانه جهان را به این جا داده است.
خانه مقدم سه حیاط دارد: بیرونی، اندرونی و سرایداری.
اتاق پیشخوان (بار) به معرفی محسن مقدم و فعالیت‌های او می‌پردازد. تصاویر و لوازم شخصی او در این اتاق وجود دارند.
در ردیف پایین، نفر دوم از سمت راست محسن مقدم است در تصویری از شاگردان کمال‌الملک.
در تمام منابع اینترنتی خانه مقدم، به این نکته اشاره شده است که آقای مقدم در نقاشی معروف کمال‌الملک از شاگردانش حضور دارد. فعلا تا آن‌جا که تحقیق کرده‌ام، هیچ منبعی در تایید این مطلب که به وفور کپی شده، در دست نیست. طبق گفته‌های رییس موزه مقدم، یک نقاشی از یکی از شاگردان کمال‌الملک در موزه ملی وجود دارد که محسن مقدم در آن حضور دارد. هنوز در حال تحقیق روی این مورد هستم و به محض مشخص شدن نتیجه، یک پی‌نوشت در آخر همین گزارش خواهم گذاشت.
محسن و سِلما در روز ازدواج
محسن و سلما در آخرین سال‌های زندگی
رومن گیرشمن و همسرش در خانه مقدم
ملاقات با شارل دو گل
وسایل شخصی محسن مقدم
در اتاق پذیرایی نیز، آثار تاریخی مانند سفالینه‌ها، شیشه‌ها، مهرها و … به نمایش درآمده‌اند. کارگاهی که آتلیه آقای مقدم بوده، در حال حاضر به کتابخانه تبدیل شده و کتاب‌های دکتر مقدم و کتاب‌های مرتبط با باستان‌شناسی را در اختیار علاقمندان قرار می‌دهد.
دیوار تجدد – جدا کننده حیاط بیرونی و اندرونی
چند ستون مارپیچی فیروزه‌ای با پایه ستون‌های حجاری شده‌ای شبیه پایه ستون‌های کاخ چهلستون. این دیوار را هوشنگ سیحون (پدر معماری نوین ایران) طراحی و اجرا کرده است. وی طراح بناهای آرامگاهی نادرشاه، ابوعلی سینا، خیام، کمال‌الملک و … است.
حوضخانه
قطعات نفیس سفال‌ها، هنرمندانه بر در و دیوار جا خوش کرده‌اند.
حیاط اندرونی
بخش سرایداری، بعد از مرمت در اختیار امور اداری موزه قرار گرفته است.
آیا جایی بهتر از این، برای کاسه‌های سفالی پیدا می‌شد؟!
طرح باغچه با الهام از نقش قالی ایرانی ایجاد شده است.
آرم دانشگاه تهران را محسن مقدم طراحی کرده است.
طرح آرم برگرفته از نقش گچ‌بری شده ساسانی مکشوفه از تیسفون است.
اتاق قاجار – می‌تواند ویترین زیبای خانه مقدم قلمداد شود.
ناصرالدین شاه
فیروزه سوگلی ناصرالدین شاه
شومینه از قصر فیروزه به این‌جا آورده شده است.
نشان شماره پنج، نشان لژیون دونور است.
روبروی اتاق قاجار، اتاق نشیمن قرار گرفته که در حال حاضر نقاشی‌های استاد مقدم در آن قرار دارد. متاسفانه در چند ماه اخیر، در هر مراجعه برای دیدن تابلوهای نقاشی با درب بسته مواجه شده‌ایم. امیدوارم مرمت و استانداردسازی این اتاق هرچه زودتر به پایان برسد.
عمو نوروز و خاله نوبهار در خانه کودک موزه مقدم
از پانزدهم اسفند ماه و به مناسبت هشتادمین سال تاسیس دانشگاه تهران، در طبقه فوقانی خانه کودکبرپا شده است. فتانه کاظمی‌نژاد با تلفیق عروسک‌های بومی، کتاب و قصه‌های عامیانه، تلاش می‌کند تا بچه‌ها را با میراث فرهنگی آشنا کرده و با زبان کودکانه در وجودشان احساس مسئولیت ایجاد کند. صلح، محیط زیست و طبیعت، میراث فرهنگی و حفاظت از آن‌ها، واژه‌هایی هستند که به وفور و با عشق از دهان وی به گوش می‌رسند… در همین مدت کوتاه برنامه‌های بسیار خوبی را برای بچه‌ها برگزار کرده‌اند. تَکَم‌گردانی، درختکاری و …
عروسک‌های بومی شناسنامه دارند؛ می‌توانید نام، سن، شغل و وضعیت عروسک را بخوانید.
گل ذرت – عروسک صلح منطقه کرمانشاه
نقاشی‌های زیبا و لطیفی از فرانک ثمری در طبقه پایین به نمایش درآمده است.
درخت زندگی – طرح روی جلد سروش کودک
و انعکاس بهار در قاب رویا…
و سلام بهار به دیوار تجدد…
ایوان قاجار
ایوان قاجار با استفاده از کاشی‌های دوره زندیه و قاجار تزئین شده است. حوضچه مرمرین کوچکی متعلق به حمام فتحعلی شاه در ایوان کار گذاشته شده که آب را از طریق این جو به استخر می‌رساند. آقای مقدم بعد از سفر اسپانیا و با الهام از استخر کاخ الحمرا آن را طراحی نمود.
به حالت صورت‌ها دقت کرده‌اید؟ هرچه لب‌هایشان بی‌حالت است، چشمانشان پر از احساس…
ساختمان اربابی (برج) به کمک دکتر ابوالقاسمی به شکل قلعه‌های قرون وسطی اروپا ساخته شده است. اتاق صدف از خیره‌کننده‌ترین بخش‌های این ساختمان است.
هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق
ثبت است بر جریده عالم دوام ما…
