سنت های جالب و کهن چهارشنبه سوری

آتش روشن کردن

از آیین و مراسمی که در این روز برپاست می توان به روشن کردن آتش و پریدن از روی آن اشاره کرد که در زمان پریدن از روی آتش جمله معروف زردی من از تو و سرخی تو از من گفته می شود. این جمله نشانگر این مطلب می باشد که مردم خواهان آن هستند که آتش تمام رنگ پریدگی، زردی، بیماری و مشکلاتشان را بگیرد و به جای آن سرخی، گرمی و نیرو را به آنان ببخشد.

آجیل چهارشنبه سوری

از قدیم الایام در ایران رسم بود که در روز چهارشنبه آخر سال، آجیل چهارشنبه سوری خورده شود. این آجیل شور و شیرین است که شامل برگه هلو و زردآلو، قیسی، کشمش سبز، مویز، باسلُق، پسته، بادام، فندق بو نداده، نقل، شکر، پنیر و گردو می باشد و خوردن آن به اعتقاد مردم باعث شگون و خوش یمنی است.

قاشق زنی

قاشق زنی هم یکی دیگر از مراسمی است که در این روز انجام می شود. به این صورت که دختران و پسران روی خود را با چادر می پوشانند تا شناخته نشوند و به درب خانه دوستان و همسایگان می روند. صاحب خانه نیز با شنیدن صدای قاشق هایی که به کاسه می خورد به درب خانه می آید و در کاسه های آنان آجیل چهارشنبه سوری، شکلات، نقل و پول می ریزد. گمان می رود که مراسم قاشق زنی نشات گرفته از این باور است که ارواح نیک درگذشتگان در روز آخر سال به میان بازماندگان بر می گردند و به شکل افرادی که رویشان پوشیده است به خانه بازماندگان سر می زنند و زندگان برای یادبود و برکت به آنان هدیه می دهند.

فال گوشی

یکی دیگر از آیین چهارشنبه سوری فال گوش ایستادن است که در آن دختران جوان نییت می کنند و پشت دیواری می ایستند تا به سخن رهگذران گوش دهند. سپس با شنیدن این سخنان نیت خود را به خوب یا بد تفسیر می کنند.

گره گشایی

گره گشایی نیز یکی از آداب جالب و مخصوص این روز می باشد که در آن کسانی که بختشان گره خورده و یا در کارشان مشکلی روی داده بود، گوشه ای از لباس خود را گره می زدند و در راهی می ایستادند، سپس از اولین نفری که می دیدند می خواستند تا آن گره را برایشان باز کند. به این ترتیب امیدوار بودند تا مشکلشان حل شود.

آجیل مشکل گشا

در گذشته در پایان مراسم آتش بازی اهل خانه و خویشاوندان گرد هم جمع می شدند و آخرین دانه های نباتی باقی مانده از ذخیره زمستانشان نظیر تخم هندوانه، تخم کدو، پسته، فندوق، بادام، نخود، گندم و شاهدانه را روی آتش مقدس بو داده و با نمک تبرک می کردند و سپس می خوردند. آنان بر این باورد بودند که خوردن این معجون افراد را نسبت به هم مهربان تر خواهد کرد و کنیه و دشمنی را از آنان دور می نماید. امروزه اصطلاح نمک گیر شدن و نان و نمک کسی را خوردن از این باور سرچشمه گرفته است.

کوزه شکنی

یکی دیگر از مراسمی که در شب چهارشنبه سوری اجرا می شد کوزه شکنیست. به این صورت که در این شب کوزه کهنه ای را برداشته و در آن مقداری نمک، زغال و سکه ده شاهی می انداختند و هر یک از افراد خانواده یکبار کوزه را دور سر خود می چرخاندند. سپس نفر آخر آن کوزه را از پشت بام به پایین می انداخت و می گفت: درد و بلای ما بره تو کوزه، کوزه بره تو کوچه!