شهر نوش آباد در استان اصفهان ایران و در شمال شهر کاشان و غرب شهر آران و بیدگل واقع شده است. در کتب تاریخ از شهر نوش آباد به عنوان پایتخت انوشیروان پادشاه ساسانی یاد شده است. در منطقه نوش آباد بیش از ۱۵۰ اثر تاریخی وجود دارد که نیمی از آن در داخل بافت و نیمی دیگر در کویر این شهر قرار گرفته است. اما مهمترین اثر تاریخی مشهور این شهر نه در داخل بافت شهر و نه در کویر این شهر، بلکه در زیر زمین این شهر قرار گرقته است و به شهر زیرزمینی نوش آباد یا شهر زیرزمینی اویی معروف است.

شهر زیرزمینی اویی به عنوان بزرگترین شهر زیرزمینی جهان معروف است. این شهر در سال ۱۳۸۳ توسط یکی از اهالی نوش آباد که در حال حفر یک چاه در منرل خود بود کشف شد.

اویی هم اکنون یکی از جاذبه های گردشگری استان اصفهان و شهر نوش آباد است. گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به این منطقه می آیند تا از این اثر شگفت انگیز دیدن کنند. برای دیدن این شهرزیر زمینی باید از کوچه های تنگ و باریک عبور کرد.

«اوی» همان آهای در لهجه کاشانی است و دلیل نامگذاری این شهر زیز زمینی به اویی این است که هنگام کندن این شهر زیز زمینی وقتی سطل پر از خاک می شد از آنجا که مسیر طولانی بوده مقنی با صدای بلند میگفته اوی و شاگرد که در بالا قرار داشت به محض شنیدن اوی سطل را بالا می کشید. همچنین به واسطه ساختار تو در تو و تاریک بودن این شهر زیرزمینی، در قدیم افراد برای پیدا کردن یکدیگر، با صدای بلند با کلمه اوی همدیگر را صدا می کنند.

با هم نگاهی به دنیای اسرار آمیز این شهر زیرزمینی میکنیم.

اویی شهر کامل با تمامی امکانات برای زندگی بوده. سرویس های بهداشتی، پایاب برای دسترسی به آب و انبار آذوقه در این شهر تعبیه شده است همچنین برای تامین روشنایی آن در ۲۰ سانتی متری زیر سقف و به فاصله ۱ متر در سراسر بدنه اتاق ها ، محلی برای چراغ های پیه سوز قرار دارد.

پیشینه و قدمت این شهر به ۱۵۰۰ ساله پیش برمی گردد که به دوره ساسانیان می رسد. وسعت این شهر زیرزمینی بیش از ۴ کیلومتر است که در سه طبقه ساخته شده است. شهرزیر زمین اویی در زیر بافت قدیمی و کنونی نوش آباد قرار گرفته. عمق این شهر از ۴ متر در سطح زمین شروع می شود و تا ۲۱ متری از سطح زمین ادامه دارد.

در اصلی ورودی به این شهر هنوز کشف نشده است و برای ورود به این شهر زیرزمینی از یک آب انبار که در نزدیکی این شهر زیرزمینی واقع شده استفاده می شود.

این شهر بوسیله دست و با وسایل ابتدایی آن دوران کنده و ساخته شده است که کاربردی نظامی و دفاعی داشته است. در موقع حمله دشمن مردم در این شهر پناه می گرقتند تا از دید و گزند دشمن در امان باشند.

این شهر به طرزی هوشمندانه و در سه طبقه ساخته شده است که شامل فضاهای متعددی از جمله اطاق و راهرو و چاه ها و کانال های زیادی است. چاه های عمودی طبقات این شهر را به هم وصل میکند. ارتفاع هر کدام طبقات شهر زیر زمین اویی بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتی متر است. راه های ورودی به طبقات این شهرطوری حفاری شده که اگر کس قصد ورود به فضا ها و طبقات دیگر را دارد ناگزیر باید از پایین به بالا حرکت کند. این مزیت باعث می شد که قدرت دفاعی افراد مهاجم به صفر برسد و تسلط کافی بر دشمن داشت.

در سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه سوز دیده می شود. در بعضی قسمت ها نیز درون دیوار، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده است که در بعضی از اتاق ها تبدیل به طاقچه جهت قرار دادن اشیاء می شود.

اگر چه تاریخچه ساخت این شهر زیرزمینی به زمان ساسانیان و اویل دوره اسلامی می رسد، اما از دوران سلجوقی تا اوایل حکموت قاجار نیز این شهر استفاد می کردند. همچنین کاوش های باستان شناسی که در شهر اویی انجام شده است نشان می دهد که از ۱۰۰ سال پیش تا کنون از این شهر استفاده ای نشده است.
کاوش ش های باستان شناسی در شهر اویی باعث شد تا دو نقطه دیگر از این شهر زیرزمینی را بازگشایی شود. فضای نخست حدود ۲۰۰ متر در ضلع شرقی شهر و فضای دوم در مرکز شهر است، فضایی که به طول ۴۰۰ متر آزادسازی و معابر هر دو فضا نیز با حفر تونل بازگشایی شده و هم اکنون برای بازدید مهیا است. باستان شناسان احتمال می دهند که این شهر تا ۱۵ هزارمتر مربع وسعت داشته باشد.

این شهر زیرزمینی مجهز به سیستم تهویه هم بوده که از طریق کانال هایی در طبقه اول و به سطح زمین ایجاد شده است. چاه های مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور، باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین می شده است. این عمل در مورد چاه های قنات نیز مصداق دارد. دسترسی به این فضاها، به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر می گردد.

مجموعه شهرزیرزمینی نوش آباد، به شماره ۱۵۸۱۶ در سال ۱۳۸۵ ثبت ملی شد.

چنانچه مشتاق دیدن این شهر اسرار آمیزهستید. بعد از رفتن به استان اصفهان به شهر نوش آباد بروید و در زیر زمین این شهر از شهر اویی دیدن کنید.

منبع : سایت ایرانگردی