سفر به مشگین شهر

نام قدیمی شهر “خیاو” بوده است که اسمی پهلوی پارتی است و در لهجه محلی “خی او” تلفظ می شود . “خی” به معنی خیک و آوند پوستی برای حمل آب است و “او” به معنی آب.

انتخاب این اسم بی مناسبت با وجود کوه سبلان در جنوب شهر نیست به عنوان منبع سرشار آب با جریان ریزآبه هایی به سمت خیاو که در نهایت به “قره سو” می ریزند.
از طرفی خیابان (خیاوان) به معنی راه ساخته شده در بین دوصف از درختان باغ است که به ترتیب مقابل هم هستند و از آنجا که شهر خیاو از قدیم الایام دارای درختان و باغ های فراوان بوده نام خیاو بی مشابهت با خیاوان نیست.

گفتنی است نام خیاو در دوره هایی از تاریخ اسلام “میمند” بوده. در روزگار سلجوقیان و اتابکان آذربایجان آن را “وراوی” می نامیدند و سال ۱۲۰۹قمری که گرجستان این بخش از ایران را تصرف کرده بود یکی از امیران گرجی به نام “بیشکین” شهر را به نام خود نامگذاری کرد. در حکومت میرزاخان در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی به فرمان وی نام باستانی خیاو به مشکین شهر تغییر داده شد.

اطراف مشکین شهر سنگ نوشته ای به زبان فارسی میانه منسوب به شاپور دوم ساسانی وجود دارد که در ۱۵۰ متری غرب قلعه کهنه در کمرکش ارتفاع غربی دره نوروز یاماجی در درون باغ نوروز قرار دارد. این سنگ نوشته امروزه به خاطر ویرانگری گنج جویان تقریبا از میان رفته است ولی نوشته های آن بررسی و ترجمه شده و مضمون آن در مورد فرمان و تاریخ ساخت قلعه کهنه است که به فرمان “نرسه هرمزد” نوشته شده است.
خیاو در حاشیه سرزمینی افتاده است که روزگاری به اسم “آران” مشهور بود. این منطقه زبانی ویژه داشت که تا سده چهارم هجری با همه شگفتی ها و آمیختگی هایش پایدار بود.
سکه های به دست آمده از منطقه متعلق به چند دوره تاریخی به فاصله زمانی کوتاه و بلند ، بیشتر مربوط به زمان اتابکان آذربایجان است و اولین سکه ای که اعراب در آنجا زده اند متعلق به سال ۹۰هجری است.

در این منطقه گورستان ها و نشانه هایی از سالهای اولیه اسلامی به جا مانده . به همین خاطر خیاو یا مشکین شهر آبادی اسم و رسم داری بوده ، هرچند در بیشتر کتاب های جغرافیای اسلامی نامی از آن برده نشده است اما حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری خیاو را قصبه ای خوانده و حد و مرزش را نشان داده است.

مشکین شهر در شمال سبلان از جنوب به سراب ، از شمال به گرمی، از غرب به اهر و از شرق به اردبیل ختم می شود و در شمال شرق با کشور جمهوری آذربایجان هم مرز است.

برای دیدن این پل که بخشی از پروژه ی نور سبلان است، علاوه بر اتوبوس سواری از راه زمینی می شود از راه هوایی تا فرودگاه اردبیل رفته و حدود ۱۰۰کیلومتر را تا مشکین شهر ماشین سواری کرد. توی شهر کافی است بیمارستان را پیدا کرد و از کنار آن به پل معلق رسید. لازم به توضیح است که قیمت بلیط ورودی آن ۱۰هزارتومان است.