مومیایی های ایرانی در موزه ی ذوالفقاری زنجان
سال ۱۳۷۲ سالی بود که معدن نمک چهر آباد شش مومیایی از دل خود بیرون داد. این معدن نمک در استان زنجان قرار گرفته است.
معدن کارانی که در این معدن نمک مشغول خاکبرداری و استخراج نمک بودند، صحنه ی ترسناک و شگفت آوری دیدند. معدن کاران با نیم تنه ی یک جسد روبرو شدند که دارای ریش و موی بلند و حلقه گوشواره ای از جنس طلا در گوش چپی خود بود. این مرد نمکی از طبقه ی متمول جامعه به نظر می رسید، زیرا جواهرات همراه وی گویای این مطلب بودند.
به دنبال کشف این جسد، جستجوی بیشتری در اعماق این معدن نمک صورت گرفت. کاوشگران در میان این جستجوهای صورت گرفته به موارد جالبی برخورد کردند؛ یک ساق پا درون چکمهء چرمی، سه قبضه چاقو، شلوارک، شی نقرهای، قلاب سنگ، قطعات طناب چرمی، سنگ ساب، یک عدد گردو، قطعات سفال و چند تکه پارچه منقوش و قطعات خردشده استخوان.
سال ۱۳۸۳ دومین بقایای اسکلت انسانی در معدن نمکی پیدا شد. این یکی مردی میانسال با قدی در حدود ۱۸۰ سانتی متر بود، و احتمال آن می رفت که در اثر ریزش معدن در آن کشته شده و همان جا دفن گردیده شده باشد. از جمله اشیایی که همراه این مرد نمکی یافت شد میتوان به تکه سبد و میخهای چوبی، طنابهای گیاهی و منسوجات اشاره کرد.
به همین ترتیب مرد نمکی شماره ی ۳ نیز کشف گردید و البته به دلیل پیدا شدن هنگام کار با بولدوزر یک باقی مانده ی تکه تکه شده به دست آمد.
اما مرد نمکی شماره ۴ سالمترین و کاملترین جسد نمکی به دست آمده از معدن چهرآباد است و به رغم آسیب دیدگی به هنگام مرگ تقریبا بیشتر قسمتهای بدن این مومیایی سالم باقی مانده است. این جسد شامل مجموعهای از استخوانها و بافت نرمی است که بر اثر از دست دادن آب بدن کاملا خشک شده است.
روی این مومیایی تحقیقات و بررسی های بسیاری صورت گرفت و نتیجه این بود که مومیایی متعلق به پسر جوانی حدود ۱۶ ساله می باشد. این مومیایی ۱۷۰ تا ۱۷۵ سانتی متر قد داشته و گوشواره ای فلزی بر گوش داشت. همراه این مومیایی دو کوزه ی کوچک سفالی که کاملا هم سالم مانده بودند و یک چاقوی فلزی قرار داده شده در غلاف کشف گردید.
پنجمین مومیایی بیشتر یک سر بود، زیرا بیشتر قسمت های بدنی زیر آوار له شده و از بین رفته بود. شواهد و آسیب های وارده به جسد نشان دهنده ی این بود که این مورد نیز بر اثر ریزش سقف معدن جان سپرده است.
ششمین مرد نمکی در سال ۱۳۸۶ کشف گردید. بررسی ها روی جمجمه ی مرد نمکی شماره ی ۶ نشان می دهد که او متعلق به دوران ساسانیان می باشد.
سازمان میراث فرهنگی عمارت ذوالفقاری را که در ضلع شمالی سبزه میدان و مسجد جامع زنجان قرار دارد، به عنوان موزه ی مومیایی های معدن نمکی در نظر گرفت. البته اکنون بقایای مومیایی شماره ی یک به موزه ی ملی کشور انتقال داده شده است، اما پنج مومیایی دیگر در موزه ی عمارت ذوالفقاری زنجان نگهداری می شوند. و امکان بازدید عموم از این موزه فراهم می باشد.