نخستین تجربه تهرانگردی حرفه ای، راهنما: خود شما!

تهران شهری با اختلاف جمعیت ۴ میلیون نفری بین شب و روز، شهری که بیشترِ شهروندان برای رهایی از هیاهویش اغلب از آن خارج می شوند و سراغ شهرهای دیگر می روند، غافل از اینکه شهر تهران به عنوان بیست و هفتمین شهر بزرگ جهان پر از دیدنی های مختلف و اعجاب انگیز است.

بهره مندی از انواع موزه ها (فرش و جواهرات و… )، باغ وحش، شهرک سینمایی، امامزاده ها، برج ها و محله های قدیمی که خاطرات تهران دیروز را زنده نگه می دارد. شما با توجه به علاقمندی های تان می توانید از تهران دیدن کنید و با جاذبه های پایتخت یک روز پر هیجان و خاطره انگیز بسازید. یک برنامه مفرح تهرانگردی می تواند از ساعت های ابتدایی روز تا عصر و حتی شب شما رو پر کند. نگران همراهی لیدر در این برنامه نباشید. چون قرار است این بار خود شما لیدر خودتان در این گشت و گذار یک روزه باشید. اطلاعاتی که در پی می آید، جرقه این کار را می زند. به دنیای لیدرهای تهرانگرد خوش آمدید.

آماده و مجهز

پیش به سوی یک برنامه تهرانگردی که می تواند یک روز به یادماندنی برای شما و همراهان تان بسازد. از آنجا که معمولا روزهای تعطیل برای این نوع برنامه ها انتخاب می شود بد نیست برای تردد در شهر و رسیدن به مقصد از وسایل نقلیه عمومی بهره ببرید. به این ترتیب هم قدمی برای حفظ محیط زیست برداشته اید و هم وقتتان را برای پیدا کردن جای پارک در شهر، تلف نکرده اید.

وسایل مورد نیاز: کارت ملی، کوله پشتی، لباس و کفش مناسب و راحت، دوربین عکاسی، وسایل شخصی، ناهار سبک، مقداری میوه و خوراکی های خشک مخصوص ریزه خواری

گام اول

آغاز برنامه: صبح متناسب با محل سکونت تان ساعتی از خانه خارج شوید که راس ساعت ۸:۴۵ به ایستگاه متروی پانزده خرداد برسید، از آنجا حدودا دو دقیقه پیاده روی نیاز است تا درِ اصلی کاخ موزه گلستان را ببینید. (اگر قصد استفاده از وسیله نقلیه شخصی دارید باید زحمت رساندن خود و خودروی تان را تا خانه «مقدم» بکشید و بعد از پارک کردن خودرو با استفاده از متروی امام علی خود را به ایستگاه متروی پانزده خرداد برسانید. از اینجا می توان مسیر را به صورت پیاده تا انتهای برنامه که موزه مقدم است طی کرد.

تهیه بلیت: گیشه فروش بلیت، در ابتدای مسیر قرار دارد. به محض ورود از درِ کاخ گلستان گیشه فروش بلیت را سمت راست خودتان می بینید. یادتان باشد هنهگام تهیه بلیت یادآوری کنید که قصد بازدید از چه محل هایی را دارید پیشنهاد من به شما بازدید از کاخ اصلی، شمس العماره و عمارت بادگیر است. با این انتخاب حدودا مبلغ ۱۲۰۰۰ تومان ورودی پرداخت می کنید. عکاسی در کاخ اصلی ممنوع است اما می توانید در بقیه اماکن از عکاسی کردن لذت ببرید البته از نوع بدون فلاشِ آن. در همین موزه امکان استفاده از سرویس بهداشتی را هم خواهید داشت.

کاخ چهارصد ساله با مُهر میراث بشری

کاخ گلستان از کاخ‌های دوره زندیه و قاجار است. یک کاخ ۴۴۰ ساله که جزو منحصر به فردترین مجموعه‌های تاریخی ایران محسوب می شود. اطلاق نام گلستان به این مجموعه ریشه در بنیان تالاری بنام «گلستان» دارد که از ابنیه عهد آقا محمد خان قاجار بوده و در سال ۱۲۱۶ ه. ق و در عهد فتحعلی شاه قاجار به پایان رسیده است. کاخ گلستان از عهد صفویه تا دوران معاصر دستخوش تغییراتی بوده است. هر چند که بنیان کاخ گلستان به دوران شاه عباس صفوی و به سال ۹۹۸ ه. ق و با احداث چهار باغی در داخل حصار شاه طهماسب و بعدها و در زمان شاه سلیمان صفوی (۱۱۰۹ – ۱۰۷۸۸ ه. ق) با ساخت دیوان خانه‌ای در همان محدوده چنارستان شاه عباسی شکل می‌گیرد ولی امروزه از آن بنیان‌ها اثری در میان نیست و داشته‌های موجود کاخ گلستان از لحاظ دیرینگی محدود به بخشی از آثار و ابنیه از دوران زندیه بوده و فراتر از آن نمی‌رود.
کاخ گلستان در دوم تیرماه ۱۳۹۲ خورشیدی و در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در پنوم پن، پایتخت کامبوج به عنوان میراث بشری از جانب یونسکو به ثبت رسید.

ادامه مسیر

حالا بلیت بازدید از این کاخ در دست شماست. از اتاقک تهیه بلیت که عبور کنید وارد حیاط بزرگی می شوید. ایوان مرمر اولین تصویری است که با نگاه کردن به سمت چپ خود خواهید دید. برای بازدید از این اثر تاریخی نیازی به ارائه بلیت نیست.

سقف را برای ستون ها بلندتر کردند

ایوان مرمر: این ایوان که پیش از این دیوان‌خانه و ایوان دارالاماره نامیده می‌شد، در سال ۱۱۷۳ بنا شد. در دوران سلطنت سلسله قاجار، پادشاهان در این مکان گرد هم می‌آمدند و در ایام نوروز و عیدهای دیگر به طبقات مختلف مردم شادباش می‌دادند. ساختمان این عمارت دو بار دستخوش تغییرات وسیع شد؛ بار اول در سال ۱۲۰۶ که آقا محمد خان به شیراز لشکر کشید و در آنجا قصر وکیل را ویران کرد. در این زمان او دستور داد پرده‌های نقاشی و آیینه‌های قدی و مرمرها و ستونهای بلند و درهای خاتم کاری آن را به تهران منتقل کرده و در ایوان دیوان خانه نصب کنند. به این ترتیب ساختمان دچار تغییر شد، سقف آن را بلندتر کردند تا ستونهای مرمر را در آن جانمایی کرده و بعضی طاقچه‌ها و طاق نماها را پر کنند. تغییرات وسیع تر در حدود سال ۱۳۰۰ هجری قمری در دوران سلطنت ناصرالدین شاه و در پی بروز خرابی‌هایی در ساختمان ایوان انجام شد. تزئینات ایوان اعم از گچبری، سنگ تراشی، خاتم کاری، آیینه کاری، منبت و مشبک تشکیل شده که فضای دل انگیزی را در این محل ایجاد کرده است.

در این فضا شش پرده بزرگ نقاشی از فتحعلی شاه و جنگ غوریان، شکارگاه شاه اسماعیل صفوی و پیکار امیر تیمور با ایلدرم بایزید سلطان عثمانی نصب شده است. در طاق نماهای زیر سقف نیز چندین تابلوی کوچک رنگ روغن از صورت زنان و مردان فرنگی در پشت شیشه نصب شده بود که برخی از آنها هنوز در این ایوان قرار دارد. یکی از زیباترین متعلقات این ایوان که نام بنا نیز از آن گرفته شده، تخت مرمر یا تخت سلیمانی است که ساخت آن را به کریم خان زند نسبت می‌دهند ولی بعضی بر این باورند که اساس آن از عهد وی بوده‌است و در زمان آقا محمد خان تغییراتی درآن داده‌اند. البته برخی آن رامتعلق به دوره صفوی می‌دانند.

این بنا جای تاجگذاری و مراسم سلام نوروزی شاهان قاجار بود. آخرین مراسم برگزار شده در این محل، جلوس رضا خان در آذر ماه ۱۳۰۴ خورشیدی پس از تنفیذ پادشاهی توسط مجلس موسسان بوده‌است. گفته می‌شود پس از انقلاب اسلامی سر یکی از فرشتگان حامل تخت به سرقت رفته است.

تختی همیشگی در میان ایوان

تخت مرمر: در سال ۱۲۲۱ فتحعلی شاه به سبب محفوظ نبودن ایوان تخت مرمر و دشواری جابجایی تخت طاووس، دستور داد تختی بسازند که همیشه در وسط ایوان قرار داشته باشد. این تخت به تخت مرمر یاتخت سلیمانی مشهور شد. طراحی تخت را میرزا بابای شیرازی نقاش باشی و سرپرستی حجاری آن را استاد محمد ابراهیم اصفهانی حجارباشی دربار انجام دادند. تخت مرمر به شکل سکوی بلند دیواره داری روی دوش سه دیو و شش فرشته و یازده ستون مارپیچی که بعضی از آنها بر پشت شیر قرار دارند، در وسط ایوان مستقر شده است. در سطح عمودی پله‌ها و بر روی طارَمیهای (دست اندازهای دور تا دور تخت) تخت مرمر اشکال و اشعاری از فتحعلی خان صبا حک و زراندود شده است که دارای مادّه تاریخ ساخت تخت است. نام سازنده اصلی تخت، محمدابراهیم، نیز بر روی مجسمه‌ها حک شده است.

تخت مرمر از ۶۵ قطعه مرمر زرد معادن یزد شامل ۵ قطعه سنگ مرمر صاف به ضخامت۱۲سانتی‌متر تشکیل شده که از زیر به یکدیگر وصل شده اند. پله‌ها ۷ قطعه، طارمی‌ها ۲۱۱ قطعه، پایه‌ها و ستونها و مجسمه‌های حامل تخت ۲۱ قطعه، مجسمه‌های کوچک دور تخت ۱۲قطعه ساخته شده و از چهار طرف بر دوش ۳ دیو و ۶ فرشته یا انسان قرار گرفته است. ارتفاع تخت یک متر است و نشیمنگاه آن از دو سطح ۳*۲ متر (سطح جلو) و ۲۷ر۱*۷۰ر۱ متر (سطح عقب) تشکیل می‌شود. همانطور که گفته شد تخت بر دوش سه مجسمه دیو و شش فرشته و بر یازده ستون مارپیچی قرار دارد. بعضی از ستونها در زیر تخت و بقیه در کناره‌های تخت و هرکدام در پشت شیری قرار گرفته‌اند. بر روی سطح عمودی کنار دو پله جلو تخت، نقش دو اژدها و در دوسوی پله اول دو مجسمه شیر حجاری شده است.

ادامه مسیر

پس از بازدید از ایوان مرمر به سمت راست و در امتداد حیاط که حرکت کنید به خلوت کریم خانی خواهید رسید. برای بازدید از این محل نیاز به تهیه بلیت نیست.در خلوت کریم خانی سنگ قبر ناصرالدین شاه و تخت فتحعلی شاه از اهمیت خاصی برخوردار است.

سنگ مزار ناصرالدین شاه در خلوت کریمخان!

خلوت کریم خانی: در گوشه شمال غربی محوطه کاخ گلستان قرار دارد و دیوار به دیوار تالار سلام قرار گرفته. خلوت کریمخانی بنایی سر پوشیده و ستون‌دار به‌صورت ایوان سه دهنه است. در مرکز ساختمان آن حوضی ساخته شده و پیشتر از این آب قنات شاه از میانه حوض می‌جوشیده‌است. دو اثر هنری در خلوت کریمخانی وجود دارد که یکی سنگ مزار ناصرالدین شاه و دیگری تخت فتحعلی شاه است. این بنا ظاهرا در سال ۱۱۷۳ هجری قمری و در زمان کریم‌خان زند احداث شده و در زمان ناصرالدین شاه، که بنای جدید تالار سلام ساخته می شده‌است، قسمت اعظم آن تخریب شده و امروزه تنها بخشی از آن باقی‌مانده‌است. خلوت کریم خانی یا جلوخان یکی از بناهای دوران کریم خان است. این محل راه عبور از اندرون و باغ گلستان به دیوانخانه و تالار تخت مرمر بود؛ ولی در زمان ناصرالدین شاه به سبب تغییر وضع ساختمانها آن معبر را مسدود کردند. در این محل نیز یک تخت مرمرین قرار دارد که بسیار کوچکتر و ساده‌تر از تخت مرمر اصلی است. معروف است که ناصرالدین شاه این گوشه کاخ گلستان را بسیار دوست داشته و اغلب در این محل خلوت می کرده و قلیان می‌کشیده.

سنگ قبر ناصرالدین‌شاه: در خلوت کریمخانی نگهداری می‌شود. این سنگ پس از انقلاب ۱۳۵۷ از روی قبر ناصرالدین شاه در شهر ری برچیده و به این محل منتقل شد. جنس سنگ آن از نوع مرمر است. بر روی سنگ قبر تصویر تمام قد ناصر الدین شاه تراشیده شده و ابعاد سنگ قبر ۵۰×۱۳۱×۲۴۹ سانتی‌متر است. نام استاد عباس‌قلی حجار سازنده سنگ قبر است در زیر سنگ ذکر شده است.

تخت فتحعلی شاه: در خلوت کریمخانی تختی موجود است که متعلق به فتحعلی شاه قاجار بوده. این تخت در راستای اصلاح و تغییرات در معماری کاخ گلستان در زمان ناصرالدین شاه از محل اصلیش برداشته شد. این تخت را در زمان محمدرضا شاه به خلوت کریمخانی منتقل کردند.

ادامه مسیر

کمی جلوتر و بعد از گذراندنِ نگارخانه به کاخ اصلی یا عمارت اصلی می رسید. در نگارخانه ای که از کنارش عبور کرده اید نقاشی هایی نگهداری می شود که عمده آنها هنر دست کمال الملک است.

با کاور مخصوص کفش وارد شوید

عمارت اصلی: یا کاخ اصلی شامل تالار سلام، تالار آیینه و… که به تفکیک با همان ورودیه کاخ اصلی قابل بازدید است. این محل یک تفاوت عمده با سایر نقاط مجموعه دارد. چرا که لازم است در این قسمت از کاور مخصوص کفش استفاده کنید. عکاسی در این بخش از مجموعه ممنوع است.

تالاری که از اول هم موزه بود

تالار سلام یا تالار موزه یکی از اتاق‌های کاخ گلستان است که در حال حاضر به صورت موزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تالار در ابتدا نیز به همین قصد ساخته شده بود. پس از اولین سفر ناصرالدین‌شاه به اروپا وی تصمیم گرفت موزه‌ای شبیه موزه‌های اروپایی ایجاد کند. این تالار در زمان پهلوی برای تشریفات رسمی مورد استفاده بود و تاج‌گذاری رضاخان پهلوی و تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی در آن صورت گرفت. معماری این تالار و تالار آیینه و سرسراها و وابسته‌های آن توسط صنیع‌الملک (حاج ابوالحسن معمارباشی) صورت گرفته است. ساخت اتاق موزه در سال ۱۲۵۳ شمسی آغاز شد و بعد از ۲ سال به پایان رسید. به علت انتقال تخت طاووس از اتاق آیینه به این تالار و برگزاری مراسم‌های رسمی سلام، به مرور زمان تالار سلام نامیده شد. در سال ۱۳۴۶ محمد رضا پهلوی برای اجرای مراسم تاجگذاری‌اش در تزئینات و چیدمان این تالار تغییرات بسیاری داد. بیشتر آیینه‌کاریها و گچ‌بری‌های این تالار متعلق به همان سال است.

مأمن هدایای گران قیمت

تالار عاج: (یا به تعبیر برخی تالار آج) یکی از تالارهای عمارت اصلی در کاخ گلستان است که بعد از تالار آیینه و در سمت غرب تالار برلیان قراردارد. تاریخ احداث این تالار و حوضخانه زیر آن معلوم نیست. مسلما این تالار قبل از تالار سلام و تالار آیینه ساخته شده و از بناهای دوره ناصرالدین شاه است که البته بعدها در زمان خود وی در نمای آن تغییراتی دادند تا با دو تالار دیگر هماهنگ شود. پیش از این، این تالار دارای ایوانی بوده که با تغییرات جدید، ایوان حذف، و سقفی به آن اضافه شده است ولی ستونهای سابق حفظ شده است.

در این تالار در زمان ناصرالدین شاه، هدایای پادشاهان دولت‌های خارجی نگهداری می‌شد و در زمان پهلوی محل پذیرایی و برپایی مهمانیهای رسمی دربار بود؛ از این رو درآرایش درونی آن تغییرات عمده‌ای داده شده است.

ادامه مسیر

بعد از خروج از کاخ اصلی در ادامه مسیر و پس از گذراندن کاخ ابیض به شمس العماره می رسید. از آنجا که شمس العماره در گذشته سمبل شهر تهران بوده، دارای اهمیت ویژه ای است.

اولین ساختمان فلزی تهران

شمس العماره: این بنای تاریخی تهران، مربوط به دوره قاجار و از شاخص‌ترین بناهای کاخ گلستان و برجسته‌ترین ساختمان ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان است. که کار ساخت آن از سال ۱۲۴۴ تا ۱۲۴۶ به طول انجامید. تاریخ بنای شمس العماره (۱۲۸۴۴ قمری) را بحساب جمل «کاخ شاهنشاه» می‌نامند. دلیل برجسته بودن این سازه، بلندی، تزیینات و طراحی آن است. شمس‌العماره دارای پنج طبقه و ۳۵ متر ارتفاع است که در زمان ساخت بلندترین ساختمان آن دوره در تهران بوده است و اولین ساختمانی بود که از فلز در سازه آن استفاده کرده‌اند. کلیه ستون‌های طبقات بالا و حفاظ‌ها چدنی هستند. پیش از ساخته شدن سردر باغ ملی، این ساختمان به عنوان نماد شهر تهران شناخته می‌شد. ناصرالدین شاه، پیش از سفر به اروپا و با دیدن تصاویر بناهای فرنگستان یا مانند عمارت عالی‌قاپو اصفهان، تمایل پیدا کرد بنایی مرتفع نظیر آنها در پایتخت خود ایجاد کند تا بتواند از بالای آن منظره شهر و دورنمای پیرامون را تماشا کند. ساخت این ساختمان در سال ۱۲۴۴ ه. ش به دستور ناصرالدین شاه آغاز و پس از دو سال به مباشرت دوستعلی‌خان نظام‌الدوله به پایان رسید. این ساختمان برای تماشای شهر تهران و اطراف آن توسط شاه و مهمانان او مورد استفاده بود. طرح و نقشه آن ظاهرا از معیرالممالک و معمار آن استاد علی محمد کاشی بود. سبک این بنا ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و معماری غربی است.

– پس از شمس العماره به عمارت بادگیر می رسیم. نکته بارز در عمارت بادگیر گره چینی های منحصر به فرد آن است.

تنها بادگیرهای معرق کاری شده ایرانی در تهران

عمارت بادگیر: در کاخ گلستان میدان ارک تهران واقع شده‌است. بین سال‌های ۱۲۲۰ و ۱۲۶۰ به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد.مظفرالدین‌شاه قاجار در «عمارت بادگیر» کاخ گلستان تاج‌گذاری کرده است. نام این بنا برگرفته از بادگیر بلند این ساختمان است. این عمارت به طور کامل به دستور ناصر الدین شاه باز سازی شد. پلان تالار اصلی این عمارت به صورت صلیبی بوده و این تالار با ارسی بسیار وسیع و زیبا به همراه تزئینات آیینه کاری و گچ بری آراسته شده‌است. برج‌های بادگیر تنها بادگیرهای تزئین شده با معرق در ایران هستند. در زیر عمارت بادگیر یک اتاق تابستانی بزرگ قرار داشته که با جریان باد چهار برج بادگیر و با کمک حوضخانه میانی که آب قنات شاهی در آن جاری بود، خنک می‌شد. در حال حاضر جریان آب به علت احداث مترو قطع شده و از بادگیرها به صورت قبلی استفاده نمی‌شود.

ادامه مسیر

بعد از خروج از عمارت بادگیر با ادامه مسیر به سرویس بهداشتی می رسید. ادامه این راه به کاخ سپید می رسد. به این ترتیب می توان تقریبا تمام دیدنی های کاخ گلستان را از نزدیک مشاهده کرد.

-از در که خارج می شوید به سمت میدان امام خمینی (توپ خانه سابق) و سپس به سمت چهار راه حسن آباد که روانه شوید در سمت راست خود به سردر مشق یا سردر باغ ملی می رسید. تنها جایی که در این برنامه، لیدر ندارد سردرمشق است. نماد سابق شهر تهران

سردر باغ ملی، از بناهای به جا مانده از دوره قاجار است که در سال‌های ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ توسط جعفرخان کاشانی نوسازی شده و اکنون یکی از نمادهای شهر تهران است. این بنا در ضلع شمالی خیابان امام خمینی (سپه پیشین)، در ضلع شرقی وزارت امور خارجه و در ضلع غربی موزه پست و تلگراف قرار دارد. پیش از بنیان برج آزادی، این دروازه به عنوان نماد شهر تهران شناخته می‌شد.

سر در باغ ملی و پس از آن ساختمان‌های مجاور آن به دستور مستقیم رضا خان و توسط جعفر خان کاشانی و کمک آلمانی‌ها (پیش از بر افروخته شدن آتش جنگ جهانی دوم) در تهرانی ساخته شد که نام پایتخت را یدک می کشید. این سردر در جانب شرقی سر در قبلی و با همان ابعاد و شکل ظاهری ساخته شد و پس از آن سر در قبلی ویران شد. سردر دارای یک گذرگاه بزرگ از میان و دو پیاده‌رو در طرفین است. در نمای خارجی شامل اشعاری از ندیم الملک، نقوش کاشی‌کاری شده با نقش دو شیر که تاجی را در میان گرفته‌اند، پلنگ، شیر و خورشید، تیربار و گلوله‌های توپ به چشم می‌خورد. نمای داخلی دارای این نقوش است: صحنه تسخیر تهران در کودتای ۱۲۹۹ در نزدیکی دروازه و برج و باروهای تهران (احتمالاً دروازه قزوین)، نگاره تمام قد سربازان لژیون قزاق، مسلسل و نقوش فرشته پیروزی که کم و بیش از حجاری‌های طاق بستان اقتباس شده است. هر سه در، دارای دروازه‌های چدنی است که در قورخانه تهران توسط استاد محمد علی کرمانی ساخته شده است. با ساختن ساختمان‌های مجاور، بخش جانبی ساختمان و کتیبه پوشانده شد. با پیروزی انقلاب اسلامی و حذف نشان شیر خورشید از میان پرچم ایران، دو طرف بالای سردر (نمای درونی و بیرونی) و نیز از درون دارای نقوش هلالی‌ شد. همچنین نیم‌تنه فلزی رضاخان از بالای در چدنی برداشته شد. این اثر در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شماره ۱۹۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

– در صورت باز بودن درِ سردرمشق می توانید وارد محوطه پشت آن شوید و از آنسوی در دیدن کنید یا وارد محوطه میدان مشق سابق شوید.

– با ادامه مسیر به سمت چهار راه حسن آباد به ابتدای خیابان سی تیر (معروف به خیابان ادیان به دلیل وجود مسجد، کلیسا، کنیسه، آتشکده و… در آن است) رسیده که در پشت فضای سبز سمت راست قبل از تقاطع، موزه ایران باستان خودنمایی می کند. در صورتی که تا اینجای برنامه درست پیش رفته باشید وقت ناهار است. در صورت تمایل می توانید ناهار سبکی که به همراه خود آورده اید را در محوطه سبز جلوی موزه ایران باستان میل کنید، یا در مقابل موزه از رستوران فرهنگ استفاده کرده و انرژی خود را برای ادامه برنامه تامین کنید و پس از آن به بازدید موزه ایران باستان بپردازید.

کوله پشتی تان را تحویل دهید

– لازم به ذکر است که برای ورود به موزه ابتدا باید کوله، کیف دستی و وسایل خود را به امانتداری موزه تحویل دهید و از بردن مونوپاد و دوربین حرفه ای (SLR) به داخل موزه خودداری کنید، سپس در مقابل امانتداری از گیشه خرید بلیت با پرداخت ۵۰۰۰ تومان بلیت ورود به موزه ایران باستان و با ۳۰۰۰ تومان بلیت ورود به موزه اسلام (شایان ذکر است که موزه اسلام در کنار موزه ایران باستان در ضلع شرقی محوطه، قرار گرفته. اگر قصد ادامه برنامه پیشنهادی ما را دارید، می توانید بازدید از آن را به روز دیگری موکول کنید) را تهیه کرده و وارد موزه می شوید. (سرویس بهداشتی داخل ساختمان موزه وجود دارد، عکاسی با دوربین معمولی و تلفن همراه ولی بدون فلاش امکانپذیر است). – بعد از ورود از راهروی سمت چپ به طبقه بالا بروید و از آنجا شروع به بازدید کنید، اشیا به ترتیب قدمت از طبقه دوم سمت چپ شروع میشود و در ادامه در طبقه اول و از سمت راست ادامه پیدا می کند.

قدیمی ترین موزه ایران
موزه ایران باستان: اولین موزه ایران، در ابتدای خیابان ۳۰ تیر، در بخش غربی میدان مشق تهران در خیابان سی تیر جای دارد. ساخت این موزه در ۲۱ اردیبهشت سال ۱۳۱۳ خورشیدی به دستور رضا شاه توسط معمار فرانسوی، آندره گُدار، شروع شد. ساختمان موزه در سال ۱۳۱۶ به اتمام رسید و موزه برای بازدید عموم افتتاح شد. زمین اختصاص‌یافته به این موزه ۵۵۰۰ متر مربع بود که ۲۷۴۴ متر مربع زیربنای آن است. از آنجایی که طرح و نقشه یک موزه باید با موضوع و اشیای داخل آن ارتباط و هماهنگی داشته و با تاریخ و هنر آن سرزمین مرتبط و پیوسته باشد از این نظر، نما و سردر ورودی موزه به سبک نمای ایوان کسری ساخته شد. ایوان کسری نام کاخ شناخته‌شده شهر تیسفون پایتخت دولت ساسانی است که ایوان آن ۳۵ متر بلندی، ۵۰ متر پهنا و ۲۵۵ متر ژرفا دارد). رنگ آجرها نیز به همین منظور به رنگ سرخ تیره تعیین شده تا نمایانگر معماری عصر ساسانی باشد. معمار این ساختمان آندره گدار معمار فرانسوی بوده‌است که در طراحی آن کاخ کسری در شهر تیسفون در دوران ساسانی را در ذهن داشته‌است. آغاز ساخت آن سال ۱۳۱۴ خورشیدی است که در مدت دو سال عملیات ساختمانی آن بوسیله حاج عباسعلی معمار و استاد مراد تبریزی تکمیل و در سال ۱۳۱۶ خورشیدی رسماً گشایش یافت.

ادامه مسیر

پس از بازدید موزه، مسیر را به سمت چهار راه حسن آباد ادامه داده و بعد از چهار راه حسن آباد قبل از چهار راه سپه در سمت راست به خانه مقدم (موزه مقدم) می رسید.

خانه ای با گنجینه فرهنگی

خانه و موزه مقدم: مربوط به اواخر دوره قاجار است و در ضلع شمالی خیابان امام خمینی، خیابان شیخ هادی واقع شده. این اثر در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. موزه و خانه مقدم در آغاز، عمارتی بزرگ و مجلل و محل سکونت خاندان محمدتقی خان احتساب‌الملک از صاحب‌منصبان مشهور دربار قاجاریان و رئیس اداره احتسابیه تهران و وزیر مختار ایران در برن سوئیس، بوده که بعدها در اختیار محسن مقدم، استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران، قرار می‌گیرد. او به همراه همسر فرانسوی‌اش در خانه پدری خود در تهران ساکن شد. محسن مقدم و همسرش «سلما» که کارمند کتابخانه و موزه ملی ایران بود، در کنار فعالیت‌های علمی، آثار و اشیاء فراوانی را با هدف حفظ میراث فرهنگی و تاریخی ایران گردآوری کردند. استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند جمع‌آوری شده مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی ـ تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب کرده و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی و غیره را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری نموده است. خانه احتساب‌الملک یکی از یادگارهای تهران قدیم است که اکنون به موزه تبدیل شده‌است. این خانه در سال ۱۳۵۱ از سوی محسن مقدم پسر احتساب‌الملک به دانشگاه تهران اهدا شد. استاد محسن مقدم در سال ۱۳۶۶ ه. ش دارفانی را وداع گفت و پس از مرگِ همسر ایشان در سال۱۳۶۹۹ه. ش، تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.

-تا اینجا حدود ساعت ۵ بعد از ظهر است و تهران گردی یک روزه شما به انتها رسیده است. منتظر تهرانگردی بعدی، با لیدری خودتان باشید. تجربه های جدید در سفرهای نو شکل می گیرند.

نویسنده : میلاد رحیمی-راهنمای تورهای تهرانگردی