عمارت مستوفی الممالک خانه سیاسی تهران

خانه مستوفی الممالک خانه ای قاجاری با قدمت ۱۲۵ ساله است که به نوعی نمایان گر تاریخ معاصر ایران است. نخستین کابینه مشروطیت در این خانه تشکیل شد به این دلیل به این عمارت لقب خانه سیاسی تهران داده اند. همچنین این خانه محل زندگی و کار یکی از اصیل ترین دولت مردان قاجار و پهلوی، میرزا حسن خان مستوفی الممالک بوده است.

نگاهی کوتاه به زندگی سیاسیمیرزاحسن مستوفی الممالک

میرزاحسن مستوفی الممالک فرزند میرزا یوسف مستوفی آشتیانی، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجاربود. او از شاخص ترین چهره های تاریخ معاصر ایران است.

وی که با لقب «آقا» معروف بود از جمله دولت مردان قاجاری بود که نزد رضاشاه احترام داشت. مستوفی الممالک دردوران زندگی سیاسی خود شش بار به مقام نخست وزیری رسید و ۱۱ بار کابینه تشکیل داد. آخزین مقام نخست وزیری وی در اوایل ستطنت پهلوی بود که یک سال بیشتر طول نکشید و در این دوران کوتاه خدمات دولتی ارزشمندی ازجمله ایجاد تشکیلات نوین دادگستری، الغای کاپیتولاسیون، مقدمات احداث راه آهن سراسری ایران را انجام داد. مستوفی الممالک سرانجام در سن ۶۰ سالگی درگذست.

با عمارت مستوفی الممالک بیستر آشنا شوید

این عمارت تاریخی از دیگر خانه های قدیمی تهران متمایز است، چرا تا کنون احیا و مرمت نشده است و شکل اولیه خود را حفظ کرده است. هرچند این خانه در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثارملی ایران به ثبت رسید، ولی درهای این خانه تاریخی که در تملک اداره پست است کماکان به روی مردم بسته است و آسیب های جدی که به این عمارت وارد شده آن را تهدید می کند.

خانه مستوفی الممالک در چهارراه گلوبندک، خیابان بادامچی، کوچه چال حصار، گذر مستوفی قرار دارد و در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه و درسال ۱۳۱۱ هجری قمری ساخته شده است. معماری این بنا به شکل فرانسوی است و طرح و نقشه آن را مستوفی الممالک در یکی از سفر های خود به پاریس به ایران آورد.

این عمارت تاریخی که مساحت اولیه آن ۵۰ هزار مترمربع بود در داخل یک باغ ساخته شده بود و مانند دیگر باغ عمارت های قاجاری با گذشت زمان از وسعت این بنا هم کاسته شد تا به مساحت کنونی خود که ۱۷۰۰ متر مربع است رسید.

عمارت مستوفی الممالک در داخل حیاط این مجموعه که زمانی باغی سرسبز و آباد بوده ساخته شده. این عمارت دارای دو نمای شمالی و جنوبی است. سقف این خانه شیروانی و دارای یک خرپشته و دودکش آجری است. در این عمارت تالارهای زیادی وجود دارد که تالار آینه و پروانه از همه مشهورتر است.

تالار پروانه محل محل دیدار های رسمی میرزا حسن خان مستوفی الممالک بوده است و از آن جا که دیواره ها، سقف و حتی در های چوبی این اتاق با تصاویر پروانه تزئیین شده بود، به آن اتاق پروانه می گفتند.

این عمارت تاریخی که زمانی محل تشکیل کابینه مشروطیت بود، بارها لوکیشن فیلم های سینمایی و سریال ها بوده است.

خانه مستوفی الماللک در حال حاضر حال و روز خوبی ندارد و روبه تخریب است. مشاهیر متعددی از فیلمساز و کارشناس و هنرمند در مستندی به نام «خونه» جمع شدند تا بتوانند عمارت تاریخی مستوفی الممالک تهران را معرفی کنند. این مستند توسط خدایار قاقانی ساخته شده که به بررسی ابعاد این بنای تاریخی، اتفاقات درون آن و مالکش می پردازد.

آن چه که مسلم است این عمارت تاریخی که ورور به آن ممنوع است به شدت آسیب پذیر است و اگری فکری به حال آن کشیده نشود، شاید هیچ وقت چشم گردشگران به آن نیافتد.