کشور
اقلیم آب و هوایی
تابستان گرم و مرطوب و زمستان سرد، بارانی و برفی
وسایل حمل و نقل
مترو,خطوط اتوبوسرانی,تاکسی,قطار,اتوبوس دریایی,تله کابین,تراموا
مساحت
۱,۸۳۱ کیلومتر مربع
جمعیت
۱۴,۰۳۰,۰۰۰ نفر
زمان پرواز از تهران
۳٫۰۵ ساعت
موقعیت جغرافیایى و اطلاعات شهر
استانبول که در گذشته قسطنطنیه نام داشت بزرگترین شهر ترکیه و پنجمین شهر بزرگ جهان است. این شهر تنها شهر دنیاست که در دو قاره آسیا و اروپا قرار دارد. تنگه بسفروس که باریکترین تنگه جهان است در حدود ٣٠ کیلومتر عرض و ٧٠٠ متر طول دارد و در شمال غربى ترکیه واقع شده است. این تنگه استانبول را به دو بخش تقسیم مى کند که بخش غربى آن در اروپا و بخش شرقى اش در آسیاست. مساحت استانبول در حدود ١٨٣١ کیلومتر مربع و مساحت استان استانبول ۶٢٢٠ کیلومتر مربع مى باشد.
از آنجا که شهر استانبول در نزدیکى گسل آناتولى شمالى قرار دارد تا کنون زلزله هاى شدیدى در این شهر رخ داده است.
بخش قدیمى استانبول بر روى هفت تپه ساخته شده است که همگى آنها در میان دیوارهاى دفاعى شهر هستند. بلندترین آنها تپه کاملیاست که به ترکى به آن جاملیکا تِپسى مى گویند و ارتفاعش ٢۶٧ متر از سطح دریاست.
نواحى استانبول به سه منطقه اصلى تقسیم مى شود. شبه جزیره تاریخى استانبول که شامل نواحى امینونو و فاتح مى باشد و در قسمت جنوبى گلدن هورن واقع شده است، مناطق تاریخى بى اوعلو و بشیکطاش که در قسمت شمال گلدن هورن قرار دارند و منطقه اوسکودار و کادیکوى که در بخش آسیایى هستند.
جمعیت
بر اساس آماری که در پایان سال ۲۰۱۴ به دست آمده، جمعیت شهر استانبول و حومه چهارده میلیون و سی هزار نفر می باشد. از این جمعیت ۶۵ درصد در بخش اروپایی و ۳۵ درصد در قسمت آسیایی ساکن هستند. در طول چهل سال گذشته جمعیت این شهر حدوداً پنج برابر شده است. موقعیت جغرافیایی، تاریخی و اقتصادی این شهر علت مهاجرت افراد بسیاری از آسیا، اروپا و آفریقا می باشد.
آب و هوا
استانبول با توجه به سامانه طبقه بندی اقلیمی کوپن دارای آب و هوای مدیترانه ای مرزی، آب و هوای نیمه گرمسیری و مرطوب و آب و هوای اقیانوسی است. این امر به واسطه موقعیت جغرافیایی و گستردگی این شهر می باشد. در کل تابستان های استانبول گرم و مرطوب و زمستان هایش سرد، بارانی و برفی است. میانگین میزان بارش سالیانه نیز در این شهر ۸۷۰ میلی متر می باشد و در زمستان حدود ۳۰ روز دمای زیر صفر درجه دارد. برف نیز پس از هر بارش به علت سرمای هوا چندین روز روی زمین می ماند. میزان رطوبت نیز در استانبول اغلب زیاد است و به طور میانگین ۲۲۸ رو از سال مه صبحگاهی دیده می شود که در این میان روزهای زمستانی، مه آلودترین روزها هستند. استانبول تا حدودی بادخیز است و سرعت متوسط باد حدود ۱۷ کیلومتر می باشد.
گرمترین ماه سال ژوئیه با متوسط دمای ۲۳٫۳ درجه سانتیگراد و سردترین ماه سال ژانویه با متوسط دمای ۵٫۴ درجه سانتیگراد است. بالاترین درجه حرارت ثبت شده تا به امروز برای استانبول ۴۰٫۵ درجه سانیگراد در ماه آگوست سال ۲۰۰۰ و پایین ترین درجه حرارت در فوریه سال ۱۹۲۷ ثبت شده که منفی ۱۶٫۱۱ درجه سانتیگراد بوده است.
تاریخچه
پس از کشف مصنوعات دوره نوسنگی در اوایل قرن بیست و یکم به دست باستان شناسان، اولین نشانه های سکونت انسان به قبل از هزاره هفتم در شبه جزیره تاریخی استانبول بر می گردد. این ساکنین که متعلق به عهد مفرغ بوده اند در فیکیرتِپه که در بخش آسیایی استانبول واقع شده است زندگی می کردند. همچنین نشانه هایی از سکونت فینیقی ها نیز در منطقه کادیکوی در دست می باشد.
استانبول را یونانیان مهاجر شهر مگارا در سال ۶۶۷ قبل از میلاد بنا کردند و به افتخار بیزاس پادشاه خود آن را بیزانتیوم نامیدند. در طول جنگهای هخامنشیان با یونانیان، داریوش کبیر این شهر را به تصرف خود درآورد و تا قبل از تسلط امپراطوری روم بر این شهر، ایرانیان بر آن حکومت می کردند.
در سال ۳۹۵ میلادی کنستانتین کبیر به دلیل موقعیت سوق الجیشی، این شهر را به پایتختی برگزید و از آن پس بیزانتیوم پایتخت امپراطوری روم شرقی شد و روم جدید نام گرفت. پس از مرگ وی بود که این شهر را قسطنطنیه نامیدند.
سلطان محمد دوم فاتح پس از ۵۳ روز محاصره در ماه مه سال ۱۴۵۳ توانست وارد قسطنطنیه شود. ارتش وی توسط توپ های خود حفره ای در دیوار شهر برای ورود خود، ایجاد کردند که بعدها به توپکاپی یعنی دروازه توپ، شهرت گرفت. اینگونه بود که استانبول توسط سلطان محمد فاتح، فتح شد و سومین پایتخت امپراطوری عثمانی گشت. کاخ توپکاپی، بازار استانبول و همچنین مدارس، حمام ها و بناهای معروف دیگری به دستور سلطان محمد فاتح ساخته شد که اغلب این بناها از شاهکارهای معمار سینان می باشد.
پس از فروپاشی امپراطوری عثمانی و تشکیل حکومت جمهوری در سال ۱۹۲۳ در ترکیه، پایتخت این کشور از استانبول به آنکارا تغییر یافت. ولى استانبول همچنان یکى از مهمترین شهرهاى تاریخى، فرهنگى و اقتصادى ترکیه به حساب مى آید.
غذا و نوشیدنی
غذاهای ترکی بسیار متنوع و در جهان مشهور هستند. استانبول همانند ظرفی ذوب شده از فرهنگ های مختلف است و این موضوع باعث تاثیرات خوبی در طعم غذاهاست. پس تا وقتی که در استانبول هستید رستوران های زنجیره ای فست فود را فراموش کنید و غذاهای اصیل ترکی را امتحان نمایید. مزه های ترکی همان پیش غذاهای سرد هستند که بسیار متنوع و لذیذ می باشند. محبوب ترین این مزه ها بادمجان سرخ کرده با سس گوجه فرنگی، سالاد بادمجان کبابی، بادمجان تنوری با ماست، لوبیا چیتی، کنگر فرنگی، پاستا با سس گوجه فرنگی تند و ماست چکیده با نعنا هستند. اصل غذاهای ترکی از گوشت بره، گوسفند، گوساله و مرغ تهیه می شود، البته در این بین انواع غذاهای دریایی نیز جای دارند. رایج ترین نوع طبخ غذا، سرخ کردن و تنوری کردن است که شامل کباب های معروف ترکی می شود. محبوب ترین این کباب ها دونر کباب است که نیازی به معرفی ندارد. بهترین کباب نیز اسکندر کباب است که تکه های نازک گوشت کبابی یا همان گوشت دونر بر روی نانی پیتزا مانند با کره و سس گوجه فرنگی سرو می شود. آدانا، کباب خوشمزه دیگری است که همانند کباب کوبیده می باشد و به همان صورت نیز سرو می شود ولی با وجود ادویه های گوناگون طعمش کمی متفاوت است. پیده که پیتزای ترکی است نیز بسیار خوشمزه و لذیذ می باشد و سطحش را با گوشت چرخ کرده یا ریش ریش شده بره پر می کنند. مانتی غذای دیگری است که به آن راویولی ترکی نیز می گویند. مانتی به صورت گرم با ماست سرد و سیر سرو می شود. کوفته، بورک، دلمه و انواع پیراشکی نیز بسیار لذیذ هستند و به شما پیشنهاد می شود که آنها را امتحان کنید. از دسرها نیز می توان به باقلوا و کونِفه که یک نوع شیرینی پنیری عربی است، اشاره کرد. معروف ترین نوشیدنی ترکی نیز قهوه ترک است که شهرتی جهانی دارد. دیگر نوشیدنی های رایج ترکی نیز عبارتند از آیران یا دوغ، آب شلغم که اغلب آن را با کباب می نوشند و می توان به دلخواه داغ یا تند میل شود و بُزا که یک نوشیدنی زمستانی است و از ارزن، سِمولینا، آب و شکر تهیه می شود و یکی از قدیمی ترین نوشیدنی های ترکی به حساب می آید.
مناسبت ها و رویدادها
جشنواره بین المللى فیلم استانبول که در ماه آوریل هر سال برگزار مى شود، با هدف پیشرفت سینما و ارتقا کیفیت فیلم هاى ترکى در بازار سینماست. در این جشنواره به بهترین ها جایزه لاله طلایى اعطا مى گردد.
جشنواره هنرهاى زیبا بزرگترین جشنواره مدارس متوسطه ترکیه است که هر ساله در ماه مه، در کالج رابرت استانبول برگزار مى شود.
جشنواره بین المللى موسیقى جاز که هر ساله در ماه جولاى با شرکت معروف ترین هنرمندان ازسراسر دنیا توسط موسسه فرهنگ و هنر استانبول برگزار مى شود.
جشنواره فیلم مستقل بین المللى اى. اف. ام که بیشتر به جشنواره اف. استانبول معروف است، یک جشنواره فیلم سالانه مى باشد که هر سال در اواسط فوریه در تالار تئاتر اى. اف. ام برگزار می شود. این جشنواره به فیلم هاى مستقل کل دنیا اختصاص دارد.
جشنواره بین المللى موسیقى استانبول که هر ساله در ماه ژوئن و جولاى برگزار مى شود، برگزیدهاى از موسیقى کلاسیک اروپا، باله، اپرا و موسیقى سنتى با شرکت هنرمندان معروف سراسر دنیاست.
جشنواره دو سالانه استانبول که از سال ١٩٨٧ هر دو سال یکبار از ماه دسامبر تا ماه نوامبر برگزارمى شود، یک نمایشگاه هنرهای معاصر است. هدف از برگزارى این جشنواره گفتگو و ارتباط میان هنرمندان فرهنگ هاى مختلف در زمینه هنرهاى تجسمى مى باشد.
جشنواره ادبى تانپینار استانبول که هر ساله در ماه اکتبر به مدت چهار روز برگزار مى شود. نام این جشنواره از نام شاعر، رمان نویس، مقاله نویس و منتقد ترک، اَحمَت تانپینار اقتباس شده است واهالى اهل قلم براى یک سرى مقالات جالب دور هم جمع مى شوند.
جشنواره کتاب که از سال ١٩٨٢ شروع شده و از آن پس هر سال در ماه نوامبر برگزار مى گردد، بزرگترین رویداد در زمینه کتاب در ترکیه است.
جشنواره انیمیشن استانبول که از سال ٢٠٠٣ آغاز شده و هر سال در ماه نوامبر برگزار مى شود، جشنواره فیلم هاى تبدیل شده به انیمیشن مى باشد.
حمل و نقل بین شهری
• هوایی
استانبول دو فرودگاه بین المللی به نام های آتاتورک و صبیحا گوکچن دارد. آتاتورک که بزرگتر و اصلی تر از فرودگاه دیگر است در ۲۴ کیلومتری غرب مرکز شهر قرار دارد. این فرودگاه که در سال ۲۰۱۳ حدود ۵۱٫۲ میلیون مسافر را جابجا کرد، به پنجمین فرودگاه پر تردد اروپا و هجدهمین فرودگاه پر تردد دنیا تبدیل شد. فرودگاه بین المللی صبیحا گوکچن نیز که در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی مرکز استانبول واقع شده است در سال ۲۰۰۱ به منظور کاهش بار ترافیکی فرودگاه آتاتورک مشغول به کار کرد. با توجه به سیاست ترابری ارزان قیمت این فرودگاه و مخصوصاً پس از افتتاح یک ترمینال بین المللی جدید در سال ۲۰۰۹، فرودگاه دوم استانبول به سرعت محبوب گشت. این فرودگاه در سال ۲۰۱۲ در حدود ۱۴٫۷ میلیون مسافر را جابجا کرد و یک سال بعد از سوی شورای بین المللی فرودگاه ها لقب سریعترین فرودگاه درحال رشد جهان را به خود اختصاص داد.
در حال حاضر یک فرودگاه جدید بین المللی در دست ساخت است. این فرودگاه پس از اتمام همه چهار مرحله این پروژه به بزرگترین فرودگاه جهان تبدیل خواهد شد که گنجایش پذیرش ۱۵۰ میلیون مسافر در سال را خواهد داشت.
• دریایی
از آنجاییکه استانبول از همه طرف با آبهایی نظیر دریای سیاه، دریای مرمره و تنگه بسفروس احاطه شده است، حمل و نقل دریایی در این شهر از اهمیت زیادی برخوردار است. بندر استانبول مهمترین بندر ترکیه به حساب می آید. این بندر در محله کادیکوی منطقه بی اوعلو واقع شده است و از دو اسکله مجاور، گالاتا و سالی پازاری که از پل گالاتا در گلدن هورن تا سالی پازاری در ساحل غربی بسفروس کشیده شده اند، تشکیل شده است. این بندر از سه سالن برای مسافران تشکیل شده است که دوتا از آنها هر یک فضایی به وسعت ۴ هزار متر مربع را پوشش داده اند و دیگری ۸۰۰ متر مرفع مساحت دارد. این سه سالن قابلیت جابجایی حدود ۱۰ هزار گردشگر را در ساعت دارند. یک پارکینگ روباز به مساحت ۵ هزار متر مربع برای ۲۰۰ اتوبوس گردشگری نیز در این بندر وجود دارد.
• راه آهن
در سال ۱۸۸۳ پرژه احداث خط راه آهن بین پاریس و استانبول تحت نظر کارفرمای بلژیکی آغاز شد و در سال ۱۸۸۹ خط شهر بخارست به استانبول به پایان رسید. این مسیر به نام اوریِنت اکسپرس معروف بود و با توجه به آثار آگاتا کریستی و گراهام گرین، نویسندگان بریتانیایی نیز معروف تر شد. امروزه ترمینال سیرکِجی که در سال ۱۸۹۰ افتتاح شد و بیشتر شبیه به یک قصر است، پایانه تمامی خطوط بخش اروپایی و مرکز ارتباطی شبکه خط راه آهن ترکیه و بقیه اروپاست. همچنین ترمینال حیدرپاشا در بخش آسیایی، روزی چندبار خدمات رفت و برگشت به آنکارا و گاهی به دیگر نقاط آناتولی را به مسافران ارائه می دهد.
حمل و نقل درون شهری
• تراموا
تراموا براى اولین بار در سوم سپتامبر سال ١٨۶٩ در استانبول شروع به کار کرده و تا سال ۱۹۱۲ در خدمت مردم بوده است. این تراموا برقی نبود و به واسطه اسب حرکت می کرد. پس از آن تراموای برقی یا همان قطار برقی به عنوان وسیله حمل و نقل عمومی اصلی مردم استانبول تا سال ۱۹۶۶ رفت و آمد می کرده است. سپس در سال ۱۹۹۰ تراموای سنتی به صورت آزمایشی در قسمت اروپایی استانبول راه اندازی شد ولی به علت پایین آمدن محبوبیتش، سیستم تراموای مدرن نیز در سال ۱۹۹۲ در قسمت اروپایی افتتاح گشت. امروزه قسمت آسیایی استانبول از سیستم تراموای سنتی استفاده می کند، درحالیکه در قسمت اروپایی هر دو تراموای سنتی و مدرن در حال تردد هستند. تراموای مدرن از دو خط تی وان (T1) به طول ۱۸٫۵ کیلومتر و ۳۱ ایستگاه و تی فور (T4) به طول ۱۵٫۳ کیلومتر و ۲۲ ایستگاه تشکیل شده است. خط تی وان در ساعات شلوغ هر ۲ دقیقه و در ساعات عادی هر ۱۵ دقیقه و خط تی فور هر ۵ دقیقه در ساعات شلوغ در ایستگاه ها توقف دارند. ساعت کار تراموا نیز از ساعت ۶ صبح تا نیمه شب می باشد. تراموای سنتی نیز از دو خط تی تو (T2) در قسمت اروپایی به طول ۱٫۶ کیلومتر و ۵ ایستگاه و خط تی تیری (T3) در قسمت آسیایی به طول ۲٫۶ کیلومتر و ۱۰ ایستگاه تشکیل شده است. خط تی تو هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه و خط تی تیری هر ۱۰ دقیقه در ساعات شلوغ در ایستگاه ها توقف دارند. همچنین ساعت حرکت خط تی تو از ۷ صبح تا ۸ شب و ساعت حرکت تی تیری از ۷ صبح تا ۹ شب می باشد.
• قطار کابلى
استانبول دو خط ریل زیر زمینى دارد که در این بین خط تونل قدیمى تر است. این خط در ١٧ ژانویه سال ١٨٧۵ افتتاح شد و از لحاظ قدمت بعد از خط زیرزمینى لندن که در سال ١٨۶٣ افتتاح گردیده، دومین قطار زیرزمینى شهرى دنیا و اولین خط ریلی زیرزمینى شهرى اروپاست. دومین خط قطار کابلی استانبول، کاتاباش تاکسیم است که از ۲۹ جولای سال ۲۰۰۶ شروع به کار کرده است. این خط که طولش حدوداً ۶۰۰ متر است، ایستگاه اتوبوس دریایی و تراموا را در کاتاباش به ایستگاه مترو در میدان تاکسیم متصل می کند.
• مترو
ساخت متروی زیر زمینی استانبول از سال ۱۹۹۲ آغاز شد. اولین خط این سیستم که اِم تو (M2) نام دارد در شانزدهم سپتامبر سال ۲۰۰۰ بین تاکسیم و لِونت افتتاح شد. این خط به طول ۸٫۵ کیلومتر است و ۶ ایستگاه دارد که همگی شبیه به هم هستند ولی رنگ های متفاوتی دارند. در سال ۲۰۰۹ پس از توسعه ای به سمت شمال، خط لونت به ایستگاه آتاتورک اوتو سانای در ماسلَک افتتاح گشت. همچنین این خط در جهت جنوب نیز از تاکسیم به شیشحانه در بِی اوعلو، در نزدیکی ورودی شمالی تونل گسترش یافت.
آخرین توسعه در جهت شمال برای مسیری کوتاه به حاجی عثمان نیز در سال ۲۰۱۱ افتتاح شد. توسعه جنوبی خط اِم تو از شیشحانه به ینی کاپی از روی پل جدید گلدن هورن نیز در سال ۲۰۱۳ شروع به کار کرده است و سپس در سال ۲۰۱۴ به خطوط فرودگاهی اِم وان اِی (M1A) و اِم وان بی (M1B) متصل گشت.
در قسمت آسیایی نیز خط اِم فور (M4) به طول ۲۶٫۵ کیلومتر در هفدهم آگوست سال ۲۰۱۲ تا کارتال افتتاح شد. این خط پس از بازگشایی قسمت دومش در کل ۱۹ ایستگاه خواهد داشت. همچنین ارتباط این خط با فرودگاه صبیحا گوکچن نیز در دست بررسی است.
• متروی سبک (لایت مترو)
این سیستم حمل و نقل شهر استانبول که اِل آر تی نام دارد از دو خط تشکیل شده است. اولین خط این مجموعه اِم وان (M1) است که از سوم سپتامبر سال ۱۹۸۹ بین آکسارای و کارتال تِپه شروع به کار کرده است و بعده ها قدم به قدم در بیستم دسامبر سال ۲۰۰۲ به فرودگاه آتاتورک رسید. این خط ۱۸ ایستگاه دارد و طولش ۱۹٫۶ کیلومتر است. خط دیگر که تی فور (T4) نام دارد در سال ۲۰۰۷ مابین ایدِرنه کاپه و مِسجیدی سِلام افتتاح شد. این خط که طولش ۱۵٫۳ کیلومتر است ۲۲ ایستگاه دارد و از سال ۲۰۰۹ بین توپکاپی و هاپی بلِر مشغول به کار است.
• اتوبوس
در استانبول دو سیستم اتوبوس رانی دولتی و خصوصی مشغول به کار است که وسیله ای مناسب ولی شلوغ برای رفت و آمد به بسیاری از اماکن دیدنی و خرید می باشد. هر دو سیستم از لحاظ هزینه تفاوتی با هم ندارند و تنها فرقشان این است که برای پرداخت هزینه اتوبوس های دولتی می بایست از ژتون، کارت اعتباری و بلیط استفاده کرد، در حالیکه برای اتوبوس های خصوصی از پول نیز می توان استفاده نمود.
• متروباس
متروباس یا بی آر تی در کل ۴۵ ایستگاه دارد که از بویوک چِکمه چه در قسمت آسیایی شروع و به کادیکوی در قسمت اروپایی می رسد.
• تله کابین
تله کابین ترکیه که به آن به ترکی تله فِریک می گویند توسط یک شرکت ایتالیایی به طول ۳۸۴ متر در سال ۲۰۰۵ ساخته شده است. ایستگاه اصلی این تله کابین در ساحل گلدن هورن در فضایی به وسعت ۶۲۵ متر مربع بنا شد. همچنین ایستگاه اِیوپ به بازدید کنندگان پارکینگ نیز ارائه می دهد و ایستگاه برگشت در مقابل کافه پییِر لطفی در فضایی به وسعت ۲۵۰ متر مربع قرار گرفته است. این تله کابین از میان دشت پشت کاخ دولمه باهچه و از نزدیکی هتل هیلتون استانبول می گذرد و ساعت کارش در فصل تابستان از ساعت ۸ صبح تا ۱۱ شب و در فصل زمستان از ساعت ۸ صبح تا ۱۰ شب است.
• تاکسی
تاکسی های زرد رنگ شهر استانبول تقریباً همیشه در دسترس هستند ولی هزینه بسیار بالایی دارند. اگر وسایلتان زیاد است مجبور خواهید شد که از آنها استفاده کنید فقط حواستان باشد که تاکسی متر روشن باشد و درست کار کند تا مجبور نشوید هزینه اضافی پرداخت کنید. در کل استفاده از تاکسی توصیه نمی شود چراکه علاوه بر هزینه گران آن به دلیل خارجی بودنتان می بایست به راننده انعام هم بدهد درحالیکه سرنشینان ترک به رانندگان تاکسی انعام نمی دهند.
• اتوبوس دریایی و قایق های مسافر بری
برای رفت و آمد بین بخش آسیایی و اروپایی و جزایر پرینس نیز می توانید از قایق های مسافربری و اتوبوس دریایی استفاده کنید.
کلمات کلیدی: سفر به استانبول , سفرنامه استانبول , شهر استانبول استانبول ترکیه